Provincie als belangrijke speler in strijd tegen ondermijning

Regelmatig worden mensen onder druk gezet of verleid om mee te werken aan de doelen van zware criminelen. Een boer met een wietplantage in een leegstaande schuur, een vrachtwagenchauffeur die cocaïne tussen zijn lading vervoert of jongeren die worden ingezet om drugs te verhandelen of te smokkelen. Nederland is met zijn open economie en uitstekende (digitale) infrastructuur een aantrekkelijk handelsland. Daar zit een schaduwkant aan, want ook criminelen profiteren daarvan. Voor provincies is de georganiseerde criminaliteit en de ondermijnende effecten daarvan in de regio op vaak heel eigen karakteristieke manieren te zien. Het maakt nogal uit of jouw gebied wordt gekenmerkt door uitgestrekt buitengebied of juist door steden met grote logistieke knooppunten. Of dat het bijvoorbeeld veel financiële dienstverlening huisvest. Ieder type gebied voelt de negatieve effecten op een andere manier. Die legale structuren worden actief misbruikt door illegale netwerken en mensen krijgen te maken met druk en verleiding van de onderwereld. Daarom moeten we niet alleen inzetten op het bestrijden van de criminaliteit, maar ook op het sterker maken van die elementen en individuen in de maatschappij die kwetsbaar kunnen zijn voor misbruik door zware criminelen. Naast de boer en de vrachtwagenchauffeur kun je daarbij bijvoorbeeld ook denken aan een functionaris die wordt bedreigd of onder druk wordt gezet om mee te werken aan criminele activiteiten, of aan mensen die met veel geld worden verleid om mee te werken. Het gaat niet alleen om het voorkomen, maar ook om het vermogen om zich aan die houdgreep van de criminaliteit te ontworstelen. Het is daarom heel mooi dat de provincie Gelderland zich met hun programma en deze evaluatie specifiek richt op weerbaarheid in de aanpak van georganiseerde criminaliteit.

Georganiseerde criminaliteit moeten we ook georganiseerd aanpakken en in de volle breedte: voorkomen, doorbreken van criminele netwerken en verdienmodellen, bestraffen en beschermen. We hebben iedereen nodig en zeker ook de provincies. We zien provincies meer en meer opstaan in de gezamenlijke strijd tegen georganiseerde criminaliteit en de ondermijnende effecten in de samenleving. Ook onderzoeken verschillende provincies wat hun rol precies is bij de aanpak. Begrijpelijk, want de aanpak van georganiseerde criminaliteit lag heel lang alleen bij de opsporingsinstanties. Pas het laatste decennium is gestart met een brede aanpak van georganiseerde criminaliteit. De insteek van provincie Gelderland om steeds te zoeken naar betekenisvolle manieren om het verschil te maken, is precies wat we nodig hebben. Dat betekent steeds weer de vraag stellen: wat heb ik nodig en wat kan ik doen?

De veelheid aan projecten, te lezen in dit mooie magazine, laat zien hoe breed en integraal de aanpak van de provincie is en dat het is gelukt om op betekenisvolle manieren het verschil te maken. Onlangs bracht mijn ministerie een werkbezoek aan het Ariadne Project. Tijdens het werkbezoek vertelden medewerkers van het projectteam van Ariadne wat zij allemaal meemaken op vakantieparken. De situaties die zij aantreffen variëren van schrijnend (arbeidsuitbuiting) of zorgelijk (zeer kwetsbare mensen die nergens anders terecht kunnen) tot dreigend (criminelen die zich verschuilen) en ondermijnend (criminele activiteiten als hennepteelt en drugslabs). De Provincie Gelderland zorgt er met dit project voor dat gemeenten ondersteund worden bij het revitaliseren van vakantieparken, zodat vakantieparken geen vrijplaatsen voor criminaliteit worden. Een ander in Gelderland ontwikkeld voorbeeld is het Keurmerk Veilig Ondernemen Buitengebied, waarvan het doel is drugscriminelen geen kans te geven door de weerbaarheid van agrarische ondernemers te vergroten. Met maatregelen zoals voorlichtingsbijeenkomsten en georganiseerd toezicht, zorgen lokale publieke en private partijen gezamenlijk voor een veiliger en weerbaarder buitengebied.

Deze projecten laten zien hoe betekenisvol het is dat de provincie inmiddels ook een belangrijke speler in de aanpak van georganiseerde criminaliteit is geworden. Alleen door georganiseerde, ondermijnende criminaliteit gezamenlijk en georganiseerd aan te pakken worden wij als samenleving steeds weerbaarder tegen criminelen.