Data, inzicht en onderzoek
We dragen bij aan het inzichtelijk maken van ondermijnende criminaliteit in Gelderland door uitvoering en ondersteuning van dataprojecten en onderzoek.
Project Troje
Het aantal cyberincidenten neemt steeds verder toe. Met project Troje willen we het bewustzijn over cybercriminaliteit verhogen om de digitale weerbaarheid bij gemeenten te vergroten. Met dit project bieden we alle 51 Gelderse gemeenten een challenge aan, die bestaat uit 2 fases. In fase 1 doen we bij alle gemeenten die zich hiervoor aanmelden een 0-meting. Dit om te onderzoeken hoe de deelnemende gemeenten er qua cyberveiligheid voor staan. Met de informatie uit de 0-meting kunnen de deelnemende gemeenten direct aan de slag om hun digitale weerbaarheid te vergroten. De 3 gemeenten die als beste scoren op de 0-meting gaan door naar fase 2. Zij winnen een red cell, een variant op de redteaming (het nabootsen van een cyberaanval). Een extern bedrijf gaat deze gemeenten ‘hacken’, waarbij ze nog grondiger worden doorgelicht om zo aan te tonen welke kwetsbaarheden er zijn. Zo ontstaat op ambtelijk en bestuurlijk niveau meer bewustzijn over de cyberrisico’s en kan er budget en capaciteit worden vrijgemaakt om verbeteringen door te voeren. De bevindingen uit de red cell worden met de betrokken gemeenten gedeeld, en waar mogelijk en anoniem ook met de overige gemeenten. Doel is dat zoveel mogelijk gemeenten hiervan kunnen leren. Fase 1 wordt uitgevoerd van september 2022 tot en met februari 2023. In maart 2023 start fase 2.
Webinar Citydeal en leergang datagedreven werken
In 2020 hield het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) een enquête onder de adviseurs openbare orde en veiligheid in Gelderland over informatiegestuurd werken. Daaruit blijkt dat 96% zijn/haar informatiepositie wil versterken. Informatiegestuurd werken is daarbij een cruciaal onderdeel. Door op deze manier te werken, krijgen we meer zicht op ondermijnende criminaliteit en is het mogelijk eerder in te grijpen. Daardoor kunnen we de belangrijke stap zetten van repressie naar preventie. Om gemeenten hierbij te ondersteunen, organiseerden we in het voorjaar van 2021 het webinar over de Citydeal Zicht op Ondermijning, gevolgd door de leergang datagedreven werken.
Met deze bijeenkomsten wilden we informatiegestuurd werken op de agenda zetten bij gemeenten en ze de eerste basisbeginselen leren. Om dit abstracte onderwerp meer tot leven te brengen, organiseerden we begin 2022 een datagame. Deelnemers moesten in een interactieve game een moord oplossen met data. Ook boden we een e-learning aan waarmee deelnemers nog meer kennis konden opdoen. Deze stappen zorgden voor een theoretische basis. De vervolgstap is onderzoeken hoe we deze kennis in de praktijk kunnen brengen.
Toine Dam, Manager Samenwerkingsverband - 'Zicht op Ondermijning'
“Binnen het samenwerkingsverband ‘Zicht op Ondermijning’ worden complexe data-analyses verricht gericht op het identificeren van patronen op ondermijning en criminaliteit. Dit samenwerkingsverband is medio 2017 als project gestart en bestaat uit veertien gemeenten, drie ministeries, de Belastingdienst, het CBS, het Openbaar Ministerie, de Politie en ICTU. De data-analyses, die worden ontwikkeld, geven gemeenten en andere overheden beter zicht op voedingsbodems van ondermijnende criminaliteit in hun wijken en buurten. De grootste thema’s waaraan gewerkt wordt zijn Misbruik van Vastgoed, Drugsproblematiek, Verdachte Transacties en Branche-analyses. De analyses worden uitgevoerd door een kernteam dat bestaat uit 12 datascientists en vinden plaats in de beveiligde omgeving van het CBS. Het meest zichtbaar en tastbare resultaat dat Zicht op Ondermijning heeft opgeleverd is het Dashboard Zicht op Ondermijning. We willen overheden en haar samenwerkingspartners graag handvatten geven om met ondermijnende criminaliteit om te gaan, met de nadruk op een preventieve aanpak. De inzichten – en met name de significante afwijkingen – uit het dashboard zijn een goede start voor een gesprek over maatregelen.
Je kunt met de informatie uit het dashboard buurten onderscheiden en kijken naar factoren als onderwijs, multi problematiek, jeugdzorg, bureau Halt etc. Omdat er 14 grote gemeenten in de kerngroep van deelnemers aan dit samenwerkingsverband zitten, terwijl de inzichten van belang zijn voor alle gemeenten, vond er in mei, op uitnodiging van de provincie Gelderland, een symposium over Zicht op Ondermijning plaats. Veel gemeenten namen daar aan deel en kregen kennis van de werkwijze, de analyses en de inzichten die daaruit voortkomen. Inmiddels zijn we met enkele samenwerkende gemeenten in een vervolggesprek gekomen en zien we dat ook andere provincies dit voorbeeld gaan volgen door ook symposia te organiseren om zo een kennisplatform te zijn voor alle gemeenten in de provincie.
De projectfase van Zicht op Ondermijning is eind 2021 afgerond. Inmiddels is vanuit BZK de opdracht verstrekt om deze werkwijze structureel te maken en te verduurzamen voor de komende 10 jaar. Sinds 19 juli is het dashboard weer geactualiseerd en uitgebreid met het thema Vakantieparken”.
Mariska Rijneveld, coördinator Veiligheidsnetwerk Oost-Nederland
“Zowel het Webinar ‘Zicht op ondermijning’ als de leergang datagedreven werken die ik vanuit het Veiligheidsnetwerk Oost-Nederland samen met de provincie Gelderland heb mogen organiseren hebben een goede bijdrage geleverd aan het verbeteren van de informatiepositie van de collega’s bij gemeenten. Het heeft inzicht gegeven in de verschillende tools en mogelijkheden die er zijn om de aanpak van ondermijning vorm te geven op het onderdeel datasturing. Zowel op inhoud als in relatie is de samenwerking met de provincie Gelderland erg waardevol en plezierig.”
Big data vakantieparken
Halverwege 2018 hebben we samen met de afdeling Informatisering & Automatisering (I&A) geïnvesteerd in een pilot rondom big data en vakantieparken. De pilot geeft inzicht in wat voor mogelijkheden er zijn op het gebied van big data bij het verkrijgen van informatie over vakantieparken in de gehele regio. Zo kan het gebruik van big data inzicht verschaffen in de geografische indeling, de sociale situatie en de economische staat van vakantieparken. Door verschillende data te koppelen wordt de ondermijningsproblematiek inzichtelijk gemaakt en kan er effectiever worden opgetreden. De kennis die met de pilot is opgedaan is met gemeenten gedeeld om ze te inspireren om met big data aan de slag te gaan. De uitkomsten van de pilot zijn in korte film uiteengezet.