Dit is onze aanpak

Voor het realiseren van onze ambities voor een circulaire economie zijn we sterk afhankelijk van (inter)nationale wetgeving en de inzet van alle andere partijen in het netwerk. In die context kiezen we als provincie onze eigen accenten waar we de meeste impact van verwachten. Onze inzet richt zich op het wegnemen van belemmeringen, successen delen en nieuwe initiatieven ondersteunen. Dit past helemaal binnen ons innovatiebeleid, waarin we innoveren met een maatschappelijke missie, en het COVID19-stimuleringspakket om via een versnelde ontwikkeling van de circulaire economie sterker en duurzamer uit de crisis uit te komen. We gaan bij de keuze van onze rol en instrumenten uit van de middelen en instrumenten die we tot onze beschikking hebben en richten ons vooral op het:

• Toepassen van de zes circulaire strategieën (r-ladder) in bestaand en nieuw beleid, regelgeving en inkoop.
• Vervullen van een informerende, stimulerende en coördinerende rol door partijen in ketens, clusters en rondom toplocaties bij elkaar te brengen en kennis toegankelijk te maken.
• Opschalen van (proef)fabrieken, bijvoorbeeld via de regeling ‘slim en schoon’.
• Aandringen op gunstige randvoorwaarden voor circulaire producten, diensten en grondstoffen bijvoorbeeld in wet- en regelgeving (lobby).
• Ondersteunen van concrete (keten)projecten binnen een aantal focusgebieden.

De exacte aanpak verschilt per regio en is maatwerk. Zo werken we strategisch samen met de waterschappen als het gaat om circulair, stikstof, biomassa en energie. In de regio’s werken we o.a. samen vanuit de Regiodeal Cleantech en gebiedsagenda’s (onder andere Circular Living Lab Food Valley en CE Arnhem-Nijmegen). Met innovatiestimulering (via EFRO, REACT, groeiversneller, fondsen) en het intensiveringsprogramma Circulaire Economie Impuls (samen met onze partners Kiemt, VNO-NCW, HAN en Saxion) zetten we ook generieke instrumenten in. Hierbij richten we ons steeds op de vier circulaire ‘tegels’ waar we het meeste rendement verwachten: agrofood, bouw en infrastructuur, maakindustrie, consumenten en afval.

1. Agrofood

Voedsel produceren, verwerken en consumeren moet en kan efficiënter. Hier valt vanuit programma circulaire economie veel winst te behalen in het reduceren van grondstofstromen. Onze rol is hierbij vooral gericht op het (financieel) ondersteunen van projecten waarmee we andere programma’s, met name Agrifood, helpen om deze circulaire doelen ook daadwerkelijk te behalen. We willen daarom stimuleren dat de agrofood sector wordt omgevormd naar een systeem van kringlooplandbouw. We zien daarbij de volgende accenten om op in te grijpen:

• Verandering consumptiepatroon: ondersteunen van projecten gericht op bewustwording via horeca, zorg en bedrijfscatering.
• Eiwittransitie, verduurzaming bronnen (dier)voedsel: ondersteunen ketenprojecten gericht op ontwikkeling nieuwe eiwitbronnen, zoals insecten.
• Optimaliseren mest- en mineralenkringloop: ondersteunen projecten om mest en champost te verwaarden als grondstof.
• Reststroomverwaarding: ondersteunen ketenprojecten om agrofood reststromen te verwaarden.
• Reductie voedselverspilling: toegevoegde waarde leveren aan de agenda van het samenwerkingsverband ‘Samen Tegen Voedselverspilling’.
• Circulaire projecten ondersteunen die bijdragen aan onze aanpak stikstof.

2. Bouw en Infrastructuur

Er is in Gelderland een flinke bouwopgave. Daarom willen we duurzaam bouwen stimuleren. De ambitie is om minder en lichtere materialen met lagere milieu-impact toe te passen (hout, stro, vlas, hennep, riet). Daarnaast hernieuwbare in plaats van fossiele grondstoffen en energiebronnen gebruiken. Ook willen we materialen en grondstoffen (steen, beton, staal, hout) zo lang mogelijk in de keten houden. We ondersteunen projecten, maken bestuurlijke afspraken en geven het goede voorbeeld bij onze inkoop en aanbestedingen voor het aanleggen en beheren van wegen. Daarbij richten we ons op de volgende accenten:

• Nieuwbouw: circulaire concepten, materiaalgebruik verminderen, andersoortige materialen inzetten (waaronder hout) en hoogwaardig hergebruik. Afspraken maken over circulair bouwen in bouwprogramma’s met als voorbeeld de woondeal Arnhem-Nijmegen. Hierbij past ook – waar mogelijk – de inzet van elektrisch bouwmaterieel in de aanlegfase (maatregel aanpak stikstof).
• Bestaande bouw: met circulaire materialen de bestaande woningvoorraad energieneutraal en klimaatbestendig maken. Stimuleren circulair verduurzamen in samenwerking met de woningcorporaties.
• Hergebruik sloopafval: stimuleren innovatie, samenwerking en realisatie in bouwhubs.
• Provinciale wegen: doorgaan met stimulering en ontwikkeling van biobased materialen, cement vervangende producten en nieuwe asfaltmengsels met minder primaire grondstoffen, de introductie van een werkbaar materialenpaspoort en bijbehorende ook (zonder grote administratieve lasten) meetbare en toepasbare kwantitatieve indicatoren, onderzoek naar voordelen en mogelijkheid grondstoffendepots, stimulering innovaties.

3. Maakindustrie

De maakindustrie is van groot belang voor Gelderland. Het zorgt voor een stabiele bron van werk, inkomen en innovatie. Daarom willen we graag toegang houden tot betaalbare en duurzaam geproduceerde grondstoffen (leveringszekerheid). Ook willen we efficiënter omgaan met grondstoffen in de hele productie- en consumptieketen (herontwerp, verlengen levensduur), nieuwe verdien- en business modellen ontwikkelen (diensten verlenen, van tweedehands naar businesskans) en besparen op kosten van afval en grondstoffen (winst uit terugwinning). Als provincie ondersteunen we stimuleringsprojecten en brengen we partijen bij elkaar. Accenten zijn:

• Herontwerp van producten: organiseren van Circo track bijeenkomsten voor maakbedrijven gericht op (her)ontwerp van producten.
• Ketensamenwerking: bevorderen van samenwerking onderwijs, ondernemers, overheden in: metaal en hightech systemen en apparaten (HTSM) en kunststoffen.
• Integratie smart industry en circulaire economie als onderdeel van de European Digital Innovation Hub Oost-Nederland: de smart industry kan een belangrijke aanjager zijn voor de circulaire economie, initiatief nemen tot een programma.
• Slimme, circulaire productielocaties: initiatief nemen voor stimuleringsregelingen gericht op werklocaties, demonstratiefabrieken en bouwlocaties (bijvoorbeeld elektrificeren van processen en de inzet van elektrische bouwmateriaal om stikstofdepositie te reduceren).
• Vergroten leveringszekerheid kritieke grondstoffen (productie terughalen naar de regio, kortere ketens, minder afhankelijk).

4. Consumenten en afval

Van belang is niet alleen de mogelijkheid tot hergebruik van producten. Aan de kant van de consument is het zaak om minder te consumeren en efficiënter zijn in het gebruik en ook intensiever te gebruiken zijn. De productie kan ook efficiënter, wat vraagt om reparatie en hergebruik van productonderdelen, verwerken en hergebruiken van materialen en het terugwinnen van energie uit materialen. Onze rol zien we vooral in relatie tot toezicht en handhaving en de inzet van de Omgevingsdiensten, die ook fungeren als oren en ogen in de bedrijven. Accenten zijn:

• Wet- en regelgeving: opdrachtgeverschap vergunningverlening, toezicht en handhaving Omgevingsdiensten.
• Verder ontwikkelen van een aanpak voor moeilijk te verwerken mono-stromen: zoals cv-ketels en zonnepanelen.
• Aanpak huishoudelijk restafval: ondersteunen concrete verwerkingsinitiatieven publieke afvalbedrijven, zoals de luiercentrale van de ARN in Weurt.