Accessibility options
Autoplay videos / GIFs
7/15
  • Pages
01 Home
02 Werk in uitvoering
03 Vitaal Bestuur
04 Klimaat
05 Klimaatadaptatie
06 Water
07 Aantrekkelijke leefomgeving
08 Biodiversiteit
09 Agrifood
10 Gezonde leefomgeving
11 Wonen
12 Leefbaarheid
13 Economie
14 Circulaire economie
15 Bereikbaarheid

Aantrekkelijke leefomgeving

Aantrekkelijke leefomgeving

Status

Dit beleidsprogramma is een gecombineerde samenvatting van een aantal bestaande beleidsdocumenten:

  • Cultuur en erfgoed: Uitgangspuntennotitie Cultuur en Erfgoed (PS 2020-842)
  • Sport: Beleidsagenda Gelderland Sport! 2020-2023 (PS2020-400)
  • Recreatie en Toerisme: Koersnotitie Beleef het in Gelderland (PS2018-238) en Uitvoeringsagenda’s (PS2018-758; PS2019-328; PS2020-321)
  • Vrijheid: beleidskader Vrijheid (PS2020-728)

Op deze pagina direct naar:

> Dit is wat wij willen bereiken
> Dit is wat we om ons heen zien
> Dit is onze aanpak
> Participatie
> Monitoring

Aantrekkelijke leefomgeving

Beleven en verbinden van al het moois van Gelderland


Dit is wat wij willen bereiken

In Gelderland werken we aan een gezonde, veilige, schone en welvarende leefomgeving. Dit hebben we in onze omgevingsvisie vastgelegd. Als onderdeel daarvan dragen we met het beleidsprogramma ‘aantrekkelijke leefomgeving’ bij aan een Gelderland, waarin mensen kunnen ontspannen, recreëren, sporten en geïnspireerd worden. Gelderland heeft veel te bieden op het gebied van natuur, cultuur, erfgoed, recreatie en sport. Het karakteristieke erfgoed, de culturele en sportieve infrastructuur en de vele culturele activiteiten en aansprekende sportevenementen versterken de aantrekkelijkheid en de identiteit van Gelderland als krachtig vestigingsgebied om te wonen, te werken en te bezoeken voor recreatie en toerisme. De mogelijkheden om te recreëren en te sporten zijn eindeloos. Sociale samenhang en verbinding maken dat iedereen kan genieten van al het moois dat Gelderland te bieden heeft. Samen vormt dit de basis onder onze brede welvaart. Wat we willen bereiken is dat iedereen in huidige én toekomstige generaties al dit moois van Gelderland kan beleven en eraan kan deelnemen op een schaal die past bij wie we zijn. In Gelderland vertalen we dat in kwaliteit, niet in kwantiteit.

Samenhang

Ambitieweb: samenhang met de ambities uit de Omgevingsvisie Klik hier voor een toelichting op de scores.


Dit is wat we om ons heen zien

Analyse

Cultuur, erfgoed, sport, recreatie en toerisme in Gelderland zijn sterk ontwikkeld: we hebben een rijke infrastructuur aan culturele- voorzieningen en activiteiten, topaccommodaties voor sport en een rijk verenigingsleven. Het Gelders erfgoed vertelt de verhalen van een rijk verleden. Het palet aan natuurlijke kwaliteiten, cultuur en erfgoed is de kern van het toeristisch aanbod in Gelderland.

Cultuur en Erfgoed

Gelderland kent een rijke infrastructuur aan culturele voorzieningen van topinstellingen tot aan een breed amateurveld, een groot aantal culturele activiteiten en veel bijzonder erfgoed. Cultuur wordt beleefd in een fijnmazig netwerk van lokale culturele instellingen, grotere bovenlokale en regionale voorzieningen met een aantrekkingskracht op mensen binnen en buiten Gelderland en in voorzieningen met een (inter)nationale allure die in een enkel geval in Gelderland zijn te vinden, maar waarvoor mensen ook bereid zijn wat verder te reizen naar - bijvoorbeeld - de Randstad. Er zijn 6.300 Rijksmonumenten en ongeveer 12.500 gemeentelijke monumenten in Gelderland. Ongeveer 85% van de Rijksmonumenten is in goede staat. Samen met Rijk en gemeenten hebben we een rol in het helpen van eigenaren bij het in stand houden van de monumenten. Een actueel thema bij monumenteigenaren is verduurzamen om daarmee het monument ook in de toekomst te kunnen blijven exploiteren. Gelderland heeft veel grote en kleine musea en historische verenigingen, veel forten en kastelen, twee genomineerde Unesco werelderfgoedsites die allemaal het Gelderse verhaal vertellen. Een bijzondere plek hierin vormt het verhaal van de Tweede Wereldoorlog. Veel mensen zijn betrokken bij de geschiedenis van hun eigen omgeving. Als inwoner, bezoeker maar zeker ook als vrijwilliger. Binnen Gelderland is een groot aantal organisaties actief die een rol vervullen, onder andere in het versterken van netwerken, bij cultuur en erfgoed educatie, bij het helpen van vrijwilligers, bibliotheken ondersteunen en vakmensen opleiden. Deze infrastructuur staat door Covid-19 onder druk; musea hebben vrijwel geen bezoekers, festivals mogen niet plaatsvinden, theaters zijn dicht, scholen hebben geen mogelijkheden voor cultuureducatie en veel vrijwilligers zijn hun werkzaamheden kwijt. De impact is groot op de organisaties maar zeker ook op de bezoekers en deelnemers.

Recreatie en toerisme

Steeds meer mensen bezoeken en recreëren in Gelderland. Zo lang dit in balans is, bijvoorbeeld natuur en leefbaarheid, is dat goed voor Gelderland. In de afgelopen jaren heeft er een verschuiving plaatsgevonden van een kwantitatieve, economische en op groei gerichte benadering, naar een kwalitatieve benadering. Vanaf nu wordt de kwaliteit die een toerist of recreant geboden wordt belangrijker dan de hoeveelheid toeristen. Gelderland is de nummer één binnenlandse vakantieprovincie van Nederland en de Gelderse toeristische sector is goed voor bijna 68.000 banen. Deze positie willen we behouden, maar met een kwalitatieve focus: een aantrekkelijk, duurzaam, verbonden en economisch krachtig toeristisch beleid. Zodoende is toerisme niet alleen van belang als economische sector, maar heeft een veel bredere betekenis voor de leefomgeving. Recreatie en toerisme wordt daarmee een van de factoren in de afweging van (concurrerende) ruimtelijke vraagstukken. De toeristische en recreatieve sector wordt zwaar getroffen door de Covid-19 crisis. Waarschijnlijk zullen er organisaties sneuvelen, dat lijkt onontkoombaar. Maar de toeristische recreatieve sector in Gelderland is sterk en veerkrachtig. Er wordt hard gewerkt aan het doorkomen van deze moeilijke tijd. We zien dat er op heel veel plekken creatieve en inventieve manieren gezocht en gevonden worden om te anticiperen en te vernieuwen. Op die energie willen we inspelen. Wij zien het niet als onze rol om bestaand toeristisch aanbod in stand te houden, maar willen juist bijdragen aan de overbrugging naar een aantrekkelijke en krachtig toeristische sector die het beleven van al het moois dat Gelderland te bieden heeft mogelijk maakt.

Sport

Gelderland heeft een sterke sportinfrastructuur met meer dan 3.500 sportclubs en rond de 3.000 sportaccommodaties, naast topvoorzieningen als het Gelredome en Omnisport Apeldoorn. Ook huisvest Gelderland het National Sportcentrum Papendal en het Nationaal Hippisch Centrum in Ermelo. Veel sportclubs hebben zich de laatste jaren ontwikkeld tot open sportclubs en vitale sportparken. Door meer samenwerking aan te gaan met andere partijen, worden de clubs toekomstbestendiger, trekken ze nieuwe doelgroepen aan en staan ze nog meer in verbinding met het dorp of de wijk. Daarnaast zijn er duizenden vrijwilligers actief in de sport. Al vele jaren vinden er in Gelderland grote nationale en internationale sportevenementen plaats (20 tot 30 per jaar), die bijdragen aan sportieve, maatschappelijke en economische doelstellingen. Voorbeelden o.m. Vierdaagse, Giro (2019) en WK Beachvolley en WK Volleybal vrouwen 2023. De ondersteuning van talenten staat in Gelderland op hoog niveau. Basis hiervoor is het model Sportief groot worden in Gelderland waarin een optimale ontwikkelomgeving voor het talent van ieder Gelders kind centraal staat en een grotere doorstroming van talenten naar de top. Topsport Gelderland ondersteunt circa 800 jonge talenten met een topsportstatus en er zijn 15 regionale talentenprogramma’s. De groene buitenruimte in Gelderland leent zich bij uitstek voor sporten en bewegen, bijvoorbeeld door het inrichten van de sportieve buitenruimte. Door deze ontwikkelingen heeft Gelderland zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een toonaangevende sportprovincie in Nederland.

Vrijheid

De context van het programma vrijheid ligt in het heden en het verleden. De ooggetuigen van 1940-1945 zijn er straks niet meer. Met zijn oorlogsgeschiedenis is Gelderland niettemin schatplichtig om het verhaal door te geven, erop te wijzen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, ook niet in het hier en nu. Een goed functionerende democratie en rechtsstaat vormen voornaamste voorwaarden voor een bestaan in vrijheid, een basis voor een gelukkig leven. Die waarden en voorwaarden zijn, zeker in deze tijd, onderhevig aan discussie en soms scherpe tegenstelling en opvattingen. Voor jongeren is de Tweede Wereldoorlog ver weg. Daarbij is is ‘vrijheid’ voor hen een abstract begrip dat ver afstaat van de persoonlijke leefwereld. Zij leven in het nu. Het is aan huidige en nieuwe generaties om die de vrijheid en de voorwaarden zoals democratie en rechtstaat te onderhouden en te koesteren. In het kader van een programma over ‘vrijheid’ versus ‘onvrijheid’ kan het wel helpen de plekken en verhalen van toen te verbinden met het nu.

Partners

Werken aan een aantrekkelijke leefomgeving gebeurt veelal lokaal, in wijken, buurten en verenigingen en door tal van ondernemers en organisaties. In dat fijnmazige netwerk hebben gemeenten een belangrijke regisserende rol. Samen met gemeenten en vertegenwoordigers uit de sectoren (sport, cultuur, erfgoed, toerisme) bepalen we welke kansen of uitdagingen die lokale schaal overstijgen en, of (welke) bijdrage van de provincie nodig is. We maken daarbij gebruik van verschillende samenwerkingsverbanden en van intermediaire organisaties met expertise op de verschillende terreinen, denk bijvoorbeeld aan Erfgoed Gelderland, Gelderse Sport Federatie, Regionale Bureaus voor Toerisme, enz. Die bijdrage is eigenlijk steeds tijdelijk van aard en wisselt per terrein: toerisme en recreatie worden in belangrijke mate gedragen door ondernemers, overheden hebben vooral een rol in het begeleiden van overstijgende ontwikkelingen en het gebruik van de publieke ruimte (bijv vraagstukken van druk en draagkracht); ook in cultuur en erfgoed is ondernemerschap belangrijk, maar meer in combinatie met overheidsbijdragen waarbij de gemeenten, provincie en Rijk allen hun eigen rol hebben. Veel intermediaire organisaties voeren delen van ons beleid uit, voor zowel wettelijke als niet-wettelijke taken. En er wordt samen gewerkt met partners die leningen voor de sector verstrekken. Voor de verschillende thema’s zijn wij ook actief in netwerken op nationale en internationale schaal. Denk aan Nationaal Sportakkoord, Perspectief 2030 (T&R), Nieuwe Hollandse Waterlinie, Liberation Route Europe, enz.


Dit is onze aanpak

Een aantrekkelijke leefomgeving is voor iedereen belangrijk, voor inwoners, bezoekers, organisaties en ondernemers. In de verantwoordelijkheid en het initiatief daarvoor staan ondernemers en organisaties, inwoners en gemeenten centraal. Zij zorgen voor musea, bibliotheken, podia, sportverenigingen, evenementen, festivals en attracties enz., enz. Al die inspanningen dragen bij aan de het optimaal kunnen beleven van en bijdragen aan al het moois dat Geldeland te bieden heeft. De ondersteuning vanuit de provincie is aanvullend hierop, om waar nodig bovenlokale afwegingen te maken en met bijzondere aandacht voor de balans met en impact op de leefomgeving om de kwaliteit van het aanbod hoog te houden. Daarbij maken wij steeds de afweging wat op de schaal van de provincie nodig en kansrijk is. Dat doen we steeds in afstemming met gemeenten, vaak in regionaal verband, en met tal van organisaties op deze terreinen. We schakelen mee met nationale ontwikkelingen en soms Europees. De rol en bijdrage van de provincie is meestal stimulerend en faciliterend en met een tijdelijk karakter, maar verschilt sterk per thema. Dit is vastgelegd in afzonderlijke beleidsdocumenten, te weten:

  • Cultuur en erfgoed: Uitgangspuntennotitie Cultuur en Erfgoed (PS 2020-842)
  • Sport: Beleidsagenda Gelderland Sport! 2020-2023 (PS2020-400)
  • Recreatie en Toerisme: Koersnotitie Beleef het in Gelderland (PS2018-238) en Uitvoeringsagenda’s (PS2018-758; PS2019-328; PS2020-321))
  • Vrijheid: beleidskader Vrijheid (PS2020-728)

Vanuit deze kaders zoeken we de afstemming met de gebiedsagenda’s zoals bijvoorbeeld in Arnhem/Nijmegen als het gaat om het belang van de culturele infrastructuur voor het vestigingsklimaat en de welvaart in een regio, of op de Veluwe rond natuurontwikkeling, recreatiezonering en verblijfsrecreatie. Vanuit een gebiedsgerichte aanpak sluiten we aan bij grote vraagstukken zoals droogte, duurzaamheid, verstedelijkingsopgave, enzovoort.

Cultuur en erfgoed

Onze aanpak gaat uit van de opgaven die we, samen met onze partners, zien in de verschillende regio’s. De uitgangspunten daarbij zijn:

  • Verbinden, verwonderen en bewaren
  • Streven naar duurzame toegankelijkheid; toekomstbestendig ondersteunen van initiatieven voor alle inwoners
  • Met aandacht voor de instellingen én de makers

De Covid-19 crisis maakt de noodzaak om te werken aan een toekomstbestendige culturele infrastructuur extra van belang. Onze aanpak is gericht op samen met de regio’s werken aan dit herstel en tegelijkertijd daar waar nodig blijven investeren in activiteiten. We doen dat door op vier thema’s in te zetten: We maken samen met medeoverheden en instellingen afspraken over duurzame instandhouding van de culturele infrastructuur en ondersteunen deze financieel. Daarvoor ondersteunen we culturele instellingen en producties, en vernieuwende initiatieven in de beeldende kunst die een brede groep bezoekers trekken. We dragen bij aan het provinciale bibliotheeknetwerk door het faciliteren van lokale bibliotheken. Daarbij hebben we speciale aandacht voor het verkleinen van het aantal laaggeletterden. We stimuleren deelname aan cultuur en erfgoed door educatie en participatie. Dat draagt bij aan verbinding en ontmoeting. We richten ons op de ontwikkeling van kinderen en jongeren door middel van cultuur en erfgoededucatie en we faciliteren inwoners van Gelderland om deel te nemen aan cultuur- en erfgoedactiviteiten. We maken het verhaal van Gelderland zichtbaar en beleefbaar, zodat mensen zich verbonden voelen met Gelderland en zich daar thuis voelen. We richten ons op het versterken van het netwerk van Gelderse musea, we ondersteunen Omroep Gelderland en diverse activiteiten die het verhaal van Gelderland zichtbaar maken. Daarbij sluiten we aan bij de thematische verhaallijnen in het programma Recreatie en Toerisme. We dragen bij aan het beschermen en ontwikkelen van erfgoed, vanwege de historische waarde en de waarde die het heeft voor de leefomgeving. We faciliteren monumenteigenaren met kennis, advies, leningen of subsidie. We faciliteren nieuwe ontwikkelingen zoals verduurzaming door pilots en onderzoeken en we bewaren, beschermen en tonen onze archeologische vondsten.

Vrijheid

Het programma Vrijheid valt uiteen in drie sporen: Regioprogramma’s, Overkoepelende projecten en Grote Gelderse evenementen. Regioprogramma’s

Voor de invulling van het beleidskader Vrijheid ontwikkelt elke regio een eigen programma. De regio’s hebben daarin ruimte voor eigen accenten. Het beleidskader (PS2020-728) illustreert de nadere invulling van de afzonderlijke (voorlopige) regioprogramma’s. Overkoepelende projecten

Een belangrijke drijfveer achter Vrijheid, is de wens om de boodschap dat vrijheid niet vanzelfsprekend is ook bij nieuwe doelgroepen over te brengen en te verbinden aan actuele maatschappelijke vraagstukken. Dat doen we onder andere door meer digitale middelen te gebruiken. Onder de overkoepelende project vallen:

  • Educatie (boven)regionaal programma over Vrijheid. In een educatief programma worden jongeren aan het denken gezet over het concept ‘vrijheid’. Het programma krijgt zowel een bovenregionaal als regionaal karakter.
  • Jong Gelderland Kiest! We betrekken jonge Gelderse kiezers bij de (provinciale) politiek en democratie.
  • Digitalisering activiteiten en evenementen. Door huidige activiteiten en evenementen (deels) te digitaliseren, willen we nieuwe doelgroepen te bereiken. Daarnaast maakt digitalisering activiteiten en evenementen COVID-19 proof.
  • Communicatie. We willen het thema vrijheid onder de aandacht brengen, de verbindingen met nieuwe doelgroepen maken en combineren met wat we uit het verleden hebben geleerd.

Grote Gelderse evenementen

Faciliteren en (financieel) ondersteunen van grote evenementen die de regio overstijgen en een groter doelbereik hebben. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan het ondersteunen van Bevrijdingsevenement in Wageningen.

Recreatie en Toerisme

Recreatie en Toerisme is veel meer dan een belangrijke economische sector alleen. Het vervult belangrijke functies voor iedereen: ontspanning, vertier, reflectie, ontmoeting en beweging, enz. Veel daarvan wordt in de samenleving opgepakt. We zien voor de provincie een rol in het in goede banen leiden van (boven)regionale ontwikkelingen. Verder zien we een verantwoordelijkheid voor evenwicht tussen soms strijdige waarden: bijvoorbeeld beschermen van kwetsbare natuur. We onderzoeken druk en draagkracht van gebieden en de manier waarop we dit kunnen reguleren of beïnvloeden. Tenslotte willen we bijdragen aan toerisme door het van de ondernemerskracht van het historisch erfgoed en de verduurzaming van het aanbod. Om de kwaliteit van kansen voor toeristen en Gelderlanders te vergroten, werken we aan drie sporen die elkaar aanvullen en zorgen voor een evenwicht tussen vraag en aanbod in de sector: Bekendheid van het Gelders aanbod vergroten Gericht op het vergroten van de herkenbaarheid en zichtbaarheid van de verschillende gebieden in Gelderland, de Gelderse Streken. Bijzondere aandacht gaat uit naar het evenwicht tussen vraag en aanbod. Dit krijgt op dit moment concrete vertaling in een druktemonitor. Het aanbod verbeteren door in te spelen op de veranderende vraag De verschillende gebieden (streken) in Gelderland kennen heel uiteenlopende karakteristieken en uitdagingen. Samen met medeoverheden en organisaties werken we aan het versterken van die regionale ontwikkeling. Een specifiek onderwerp hierbinnen is het werken aan routenetwerken voor wandelen, fietsen, mountainbiken, paardensport en varen. Samenwerken aan nationale en Gelderse thematische verhaallijnen, met productontwikkeling en arrangementen Met dit spoor werken we door middel van ‘storytelling’ bij het vertalen van de rijke historische waarden naar een samenhangen toeristisch-recreatief aanbod waar de waarde van de beleving voorop staat.

Sport

Met sport zetten we Gelderland nationaal en internationaal op de kaart als dynamische, innovatieve en duurzame provincie, met een uitstekende sportinfrastructuur, impactvolle sportevenementen en als vitale regio voor bedrijven, inwoners en bezoekers. Dat doen wij niet alleen. De Gelderse Sport Federatie en Topsport Gelderland zijn belangrijke partners voor ons bij de realisatie van onze doelen. In het kader van het Gelders Sportakkoord 2.0 werken we daarnaast samen met tal van partnerorganisaties (meer dan 140) die verbonden zijn met de sport in Gelderland. Het akkoord is daarmee een instrument van de sportwereld zelf met de provincie als een van de partners. Samen zorgen we ervoor dat Gelderland dé sportprovincie van Nederland is en blijft. Op deze manier laten we zien dat Gelderland een gezonde, schone, veilige en welvarende provincie is, waar iedereen geïnspireerd raakt door sport. We doen dit door als provincie in te zetten op vier actielijnen:

1. Meedoen en ontmoeten Zodat meer inwoners van Gelderland kunnen meedoen aan sport- en beweegactiviteiten. Via sport en beweging willen we ontmoetingen en verbondenheid creëren. Hierbij is een veilig sportklimaat van groot belang. 2. Sportevenementen en talenten inspireren Gelderland Sportevenementen gebruiken we om doelstellingen van de provincie die niet direct aan sport zijn gerelateerd, zichtbaar te maken. Bijvoorbeeld voeding en gezondheid, duurzaamheid, toerisme en internationale betrekkingen. Ook realiseren wij een optimale ontwikkelomgeving voor het beweegtalent van alle kinderen in Gelderland waardoor zij hun eigen beweeg- en (top)sporttalent kunnen ontdekken en ontwikkelen. 3. Gezonde inwoners in een gezonde leefomgeving We bevorderen wij de gezondheid van onze inwoners door middel van sport en bewegen en van een gezonde, sportief uitdagende leefomgeving.

4. Duurzame sportomgeving We willen de Gelderse sport verduurzamen door het terugdringen van energiegebruik en CO2 uitstoot van sportaccommodaties, de sport bestrijdingsmiddelenvrij te maken, bij te dragen aan het klimaatrobuust en natuurvriendelijk inrichten van sportterreinen en aan het verduurzamen van sportevenementen.


Participatie

Bij het tot stand komen en uitvoeren van deze kaders zetten we verschillende vormen van participatie in. Soms doen we dat als initiatiefnemer, maar vaker als participant. Zo is er bij de nieuwe aanpak van erfgoed actief ingezet op burgerparticipatie. Er is uitgebreid gesproken met belangenorganisaties en monumenteigenaren. Bij de aanpak laaggeletterdheid is gesproken met gemeenten, bibliotheken en laaggeletterden en voor de aanpak richting de herstelfase Covid-19 zijn we intensief in gesprek met de gemeenten. De beleidsagenda Gelderland Sport 2020 -2023! is tot stand gekomen na overleg met de partners in het Gelders Sportakkoord en andere partners uit de sport. Waar we bij het Gelders Sportakkoord voorheen regie voerden, verschuiven we onze rol en laten het initiatief meer over aan onze partners. Het programma Vrijheid bouwt voort op het initiatief uit regio’s dat is opgebouwd rond Gelderland Herdenkt. Daarbij zijn zowel overheden in regionaal verband, maar ook nationaal, als een groot aantal veelal lokale organisaties actief. Bij het tot stand komen van het programma Vrijheid en de uitwerking daarvan zijn vertegenwoordigers uit de regio’s en organisaties binnen de provincie en nationaal nauw betrokken. Voor Toerisme en Recreatie is sprake van een omvangrijke sector en tal van belanghebbenden. Bij beleidsvorming en realisatie stemmen we af met regionale samenwerkingsverbanden, en provinciale en landelijke netwerken van overheden en kennis- en koepelorganisaties.


Monitoring

Met verschillende instrumenten en onderzoeken monitoren we de Aantrekkelijke Leefomgeving van Gelderland. Daarmee onderbouwen we onze beleidskeuzes en anticiperen we op ontwikkelingen. Een directe relatie tussen onze inzet en het maatschappelijk effect daarvan is meestal niet één op één aan te tonen.

  • Voor de monumenten is er een erfgoedmonitor waaruit blijkt hoeveel monumenten in goed staat en in slechte staat zijn. De monitor wordt verder uitgebreid met informatie over verduurzaming en herbestemming.
  • Voor Cultuur starten we met de opzet van een monitor samen met Cultuur Oost. We werken daarin samen met de grote gemeenten in Gelderland en Erfgoed Gelderland die al een monitor heeft van de Gelderse musea.
  • Toerisme en Recreatie volgen we al jaren via verschillende monitoringsonderzoeken. Een nieuw instrument, nog volop in ontwikkeling, is de druktemonitor. Die geeft inzicht in waar het druk of te druk is en waar nog juist ruimte is voor toerisme en recreatie.
  • Op sportgebied wordt al veel gedaan aan monitoring. Veel daarvan wordt bij elkaar gebracht onder de noemer ‘Sport op de kaart’. Voor onze ambities kijken we daarbij vooral naar beweegdeelname. Verder is de actieve deelname aan het Gelders Sportakkoord een belangrijke indicator voor het draagvlak voor en de samenwerking aan de gezamenlijke sportambities voor Gelderland.
  • Het thema vrijheid is nog nieuw. We werken op dit moment een methode uit om inzicht te krijgen de beleving van Gelderlanders en het effect van activiteiten die we ondersteunen. We denken aan een combinatie van het gebruik van Kieskompas en een onderzoek door studenten.

Kadernota Midterm review

In het kader van de Midtermreview is in 2021 de stand van zaken in beeld gebracht ten aanzien van de maatschappelijke effecten voor Cultuur, Erfgoed, Recreatie en Toerisme Vrijheid en Sport. Klik hier om de Kadernota Midterm review te bekijken.


Hoofddoel Iedereen in huidige én toekomstige generaties kan ontspannen en recreëren: het karakteristieke erfgoed, de natuur en het landschap, de culturele infrastructuur en de vele culturele en recreatieve activiteiten (incl. sport) kan beleven op een schaal die past bij wie we zijn. In Gelderland vertalen we dat in kwaliteit niet kwantiteit.


Stand van zaken

De ambities op het gebied van cultuur en erfgoed, toerisme en recreatie, vrijheid en herdenken zijn niet nog niet zo concreet uitgewerkt (bijvoorbeeld met behulp van indicatoren en streefwaarden) dat er een stand van zaken op effectniveau kan worden gerapporteerd. De duiding van de stand van zaken bestaat uit enkele specifieke feiten.


Subdoel Cultuur

  • Zorgdragen voor een cultureel aanbod voor versterken van de culturele infrastructuur. Daarvoor zijn culturele voorzieningen en producties nodig van hoge kwaliteit, met een grote diversiteit en die optimaal toegankelijk zijn.
  • Stimuleren van deelname aan cultuur en erfgoed. Wij willen dat iedereen in Gelderland deel kan nemen aan culturele activiteiten en zijn of haar talenten kan ontplooien. Deelname aan culturele activiteiten draagt immers bij aan de verbinding en ontmoeting tussen mensen en daarmee aan de leefbaarheid in onze provincie.

Stand van zaken

  • Het aantal Gelderse topinstellingen die in de landelijke financiering een plek heeft gekregen is toegenomen.
  • Een brede culturele infrastructuur is voorhanden maar staat sterk onder druk vanwege covid-19.

Subdoel Erfgoed

  • Duurzaam behouden en ontwikkelen van monumentaal erfgoed zodat inwoners en bezoekers van Gelderland ervan kunnen genieten.
  • Versterken van de Gelderse identiteit: Wij willen dat iedereen zich thuis voelt in Gelderland. Daarom versterken wij de identiteit van Gelderland door het verhaal van Gelderland zichtbaar en beleefbaar te maken.

Stand van zaken

  • Het aandeel monumenten dat in slechte of matige staat verkeert zit meestal tussen de 10 en 15%. Afgelopen jaar was dat 13%. Daarmee zitten we op koers.
  • Werelderfgoed : Na jarenlange voorbereidingen zijn de UNESCO nominatiedossiers voor Romeinse Limes als NHW bij het Unesco Werelderfgoedcomité ingediend. Voor beide erfgoederen schatten we kans op een positief besluit hoog in. Hiermee ligt de ambitie voor werelderfgoed op schema.

Subdoel Recreatie en Toerisme

Het versterken van de kwaliteit en mogelijkheden voor toerisme en recreatie in Gelderland (‘Beleef het in Gelderland’):

  • Bekendheid vergroten
  • Aanbod versterken (destinatieontwikkeling) waaronder een een Gelders dekkend routenetwerk, voor fietsen en wandelen.
  • Thematische verhaallijnen

Stand van zaken

Concretisering ambitie en bijpassende indicatoren nog in ontwikkeling. Er wordt gewerkt aan:

  • Evenwichtig tussen vraag en aanbod: druktemeting en meting druk en draagkracht
  • Dekkend routnetwerk: - Fiets: dekkend - Wandelen: nog niet - MTB: toename in vraag - Hippisch en varen: geen focus
  • Gelderse streken: resultaatmeting ahv Kpi’s
  • Verder monitoren we ontwikkelingen via veschillende onderzoeken (waaronder CVO/CVTO)

Subdoel Vrijheid

Een impuls geven aan het besef dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.


Stand van zaken

In ontwikkeling (nog niet bepaald): Een combinatie van:

  • op onderdeel educatie een effectmeting op mensen die we bereiken: bewustzijn vergroot?
  • Publiek bereik van regioprogramma’s Grote Gelderse evenememten Bereiken van een breed publiek: bezoekersaantallen.

Subdoel Sport

Sportdeelname en beweegniveau boven het Nederlands gemiddelde.


Stand van zaken

In Gelderland is dat sportdeelname en beweegniveau licht bovengemiddeld is t.o.v. het Nederlands gemiddelde. (Bron: gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 GGD’en, CBS en RIVM)