Dit is wat we om ons heen zien

Netwerk

• Dit thema raakt alles en iedereen: inwoners, ondernemers en organisaties. Ieder heeft er belang bij en zijn eigen verantwoordelijkheid. We zien dat er veel stappen gezet worden.
• Het Rijk heeft verschillende Deltaplannen beschikbaar gesteld om de effecten waterlast (te veel water) en droogte (te weinig water) aan te pakken. Hittestress wordt indirect meegenomen in deze plannen.
• Wij werken samen met gemeenten en waterschappen in 8 werkregio’s opgericht vanuit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) aan Regionale Adaptatie Strategieën (RAS) en de bijbehorende uitvoeringsplannen.

Analyse

Ons klimaat verandert merkbaar. We zien steeds vaker effecten als: hoosbuien, stijgende temperaturen, extreme hitte, langdurige droogte, de uitdroging van land- en tuinbouwgronden, bodemdaling, bosbranden en toenemende overstromingsrisico’s. De klimaatverandering heeft ook een negatief effect op onze eigen gezondheid en veiligheid. De hoge temperaturen in combinatie met het ontbreken van koelteplekken binnenshuis en in de openbare ruimte zorgt ervoor dat er meer mensen overlijden (hittestress). |We zien een spanning tussen het natuurlijk bodem en watersysteem en het huidige landgebruik. Slim en tijdig aanpassen op klimaatverandering is essentieel.

Aanpak

Wat we weten is dat het aanpassen van onze leefomgeving aan warmere en extremere weersomstandigheden begint bij het aanpassen op het natuurlijk bodem en watersysteem. Enerzijds willen we water vasthouden en verdroging tegengaan, maar tegelijkertijd willen we ook bijvoorbeeld overstromingen voorkomen. Door ons Gelderse bodem en watersysteem hierop in te richten, creëren we een robuuste basis voor de verdere inrichting van de ruimte met belangrijke functies en belangen, zoals natuur en landbouw, maar ook wonen en reizen. Dit vraagt om ingrijpende maatregelen in onze Gelderse ruimte en in de manier waarop we omgaan met die ruimte. Vele partijen zijn bij de vraagstukken die hieruit voorvloeien betrokken: inwoners, ondernemers, koepelorganisaties, kennisinstellingen en medeoverheden. Op tal van onderwerpen maken wij – vanuit ons reguliere werk – al onderdeel uit van krachtige samenwerkingscoalities, bijvoorbeeld op het terrein van water, natuur, wonen, wegen, bouwen. En tegelijkertijd moeten we ook constateren dat er binnen deze samenwerkingsverbanden te weinig geredeneerd wordt vanuit een langetermijn klimaatadaptatief perspectief. Willen we klaar zijn, moet klimaatadaptatie een richtsnoer en geen sluitstuk worden. Dat gaan we doen door drie actielijnen.

• 1. Klimaatadaptatie in de streek Op dit moment worden in Gelderland Regionale Adaptatie Strategieën (RAS) en Regionale Adaptatie Plannen (RAP) opgesteld, waar de gevolgen en risico’s van het veranderend klimaat regionaal in beeld worden gebracht. Dit doen we gezamenlijk met waterschappen en gemeenten.

• 2. Klimaatadaptatie in ons systeem Met de twee focusthema’s in de hand willen we ook naar ons eigen beleid kijken. Veel van onze beleidsvelden raken immers aan deze focusthema’s: water, natuur en landschap, landbouw en bodem, maar ook wonen, wegen en werklocaties. Tegelijkertijd constateren wij dat we - in ons huidige beleid op deze terreinen - dikwijls nog te weinig redeneren vanuit een lange termijn klimaatadaptatief perspectief. We denken te weinig vanuit de structuurveranderingen die nodig zullen zijn, zowel in het natuurlijke Gelderse bodem en watersysteem als in de manier waarop we de bodem gebruiken en bouwen in Gelderland. Met de ‘klimaatadaptieve bril’ op willen we in de uitvoering van dit beleid meer koppelingen en verbindingen maken en zoeken naar multipliers met impact.

• 3. Klimaatslim Klimaatverandering heeft veel en ingrijpende consequenties voor onze samenleving. Wij vinden het van belang dat innovaties op dit terrein alle ruimte krijgen en dat de bestaande kennis en kunde die er is goed wordt ontsloten.

Wij willen projecten en processen ondersteunen, waarbij wij in alle drie de actielijnen twee focusthema’s centraal stellen:

• Focusthema 1 Het aanpassen op het Gelderse bodem en watersysteem vanuit een klimaatadaptatief perspectief; in het bijzonder het tegengaan van negatieve effecten van droogte, het voorkomen van overstroming en het stimuleren van het juiste gebruik van de bodem.

• Focusthema 2 Klimaatadaptief bouwen in Gelderland en het verminderen van hittestress, met name in het stedelijk gebied.