Resultaten bestuurs- en strafrecht
Overzicht bezwaar- en beroepsprocedures
Belanghebbenden kunnen bezwaar- en beroep aantekenen tegen onze besluiten.
Procedures door de provinciale organisatie
De cijfers Hoe vaak bezwaar en beroep is ingesteld en wat daarvan de uitkomst was, staat in onderstaande tabel. Op juridische vragen zijn geen bezwaar- en beroepsprocedures.
Analyse De bezwaar- en beroepsprocedures betroffen vooral stikstofzaken. Dit verbaasde ons niet gezien de dynamiek van dit dossier.
Procedures door de omgevingsdiensten
De ODRA voerde bezwaar- en beroepsprocedures uit. De ODRA monitort en werkt aan de verbetering van de juridische kwaliteit van besluiten en procedures. 2 belangrijke onderdelen hierin zijn de analyse van bezwaar- en beroepsprocedures en de analyse van de primaire besluiten. Deze analyses worden om en om elke 2 jaar uitgevoerd.
De ODRA onderzoekt bij bezwaar of beroep of er een andere manier is om met de bezwaarmaker tot een oplossing te komen. Dit noemen we alternatieve geschillenbeslechting of pre-mediation.
De cijfers
Het aantal bezwaar- en beroepsprocedures dat in de verschillende jaren is afgerond staat in de onderstaande tabel.
Analyse In 2021 voerde de ODRA een analyse uit naar de bezwaar- en beroepsprocedures bij handhavingszaken uit 2019 en 2020. De rapportage volgt in 2022.
Bestuursrechtelijke handhaving
Algemeen
Bij bestuurlijke handhaving staat het voorkómen van overtredingen voorop. Als er toch een overtreding wordt vastgesteld, is het doel van bestuurlijke handhaving om deze situatie ongedaan te maken. Als na hercontrole de overtreding voortduurt, leggen we een last onder dwangsom (LOD) of last onder bestuursdwang (LOB) op. Dit is afhankelijk van de plek in de interventiematrix (voor uitleg zie bijlage 2). In ernstige situaties legt de buitengewoon opsporingsambtenaar daarnaast een bestuurlijke strafbeschikking milieu (Bsbm) of proces-verbaal op.
Cijfers provinciale organisatie
In onderstaande tabel staat hoe vaak we in 2021 bestuursrechtelijk hebben gehandhaafd.
Analyse
Van het totaal aantal 1e controles met overtredingen (316) leidden er 67 (21%) tot een LOD met name bij de Whvbz en Wet natuurbescherming. Dit zijn onze grootste taakvelden. Het percentage controles dat leidt tot een LOD is ten opzichte van 2020 licht toegenomen. Bij de taakvelden houtopstanden en soorten traden we evenredig aan vorig jaar handhavend op. Vaak was een handhavingsverzoek de aanleiding.
Bij zware overtredingen komt de gezondheid of de natuur in het geding, waardoor een LOD, in overeenstemming met de interventiematrix uit de Landelijke handhavingsstrategie (LHS), een proportioneel handhavingsinstrument is. Bij ernstige overtredingen kan ook strafrecht aan de orde zijn.
Cijfers Wabo-taken: complexe inrichtingen
De omgevingsdiensten informeren ons regelmatig over de handhavingszaken die lopen bij complexe bedrijven. Zij hebben het mandaat om handhavend op te treden. Hieronder staan de aantallen zaken in de afgelopen jaren.
Analyse
Het aantal voornemens dat nodig is om overtredingen op te heffen is afgenomen. Bij een aantal bedrijven lopen er meerdere handhavingsprocedures voor verschillende overtredingen. Veel overtredingen hebben betrekking op de opslag van gevaarlijke stoffen, afvalstoffen en (brand)veiligheid. Ook emissies naar de lucht leveren in verhouding veel overtredingen op. Dit is al lange tijd het geval. De oorzaak is dat de regelgeving complex is en het in bepaalde gevallen lastig is om te voldoen aan de regels. Handhavend optreden is dan nodig om het bedrijf te bewegen toch maatregelen te nemen of verder onderzoek te laten doen naar oplossingen.
Strafrechtelijke handhaving
Doel van zowel het strafrecht als het bestuursrecht is gedrag stimuleren dat aansluit bij de norm. We kunnen bestuursrecht inzetten. Het strafrecht ligt primair bij het Openbaar Ministerie (OM). De instrumenten van het strafrecht zijn vooral gericht op overtredingen stoppen, herhaling voorkomen, de overtreder straffen en het wederrechtelijk genoten (economisch) voordeel wegnemen. Op basis van de beoordeling van de overtreding met de interventiematrix en de afweging van de verzwarende aspecten, besluiten we weloverwogen of we het bestuurs- én strafrecht of alleen het strafrecht inzetten.
Om strafrechtelijk te kunnen optreden, zijn handhavers aangewezen als buitengewoon opsporingsambtenaar (boa). Het betreft boa’s in dienst van de provincie en boa’s in dienst van de omgevingsdiensten. De boa’s in dienst van de provincie doen hun werk in de gehele provincie Gelderland. Samen met de boa’s van natuurbeheerders en particuliere landgoedeigenaren hielden zij ook toezicht in het buitengebied. De samenwerking met andere partners is goed verlopen.
Tussen de omgevingsdiensten en de strafrechtpartners (OM, politie) is op verschillende niveaus overleg. Bij een aantal bedrijven liep in 2020 een strafrechtelijk onderzoek. De toezichthouders hebben sinds 2020 vaste aanspreekpunten bij de ODRA die korte lijnen hebben met politie en het Openbaar Ministerie, waardoor de afstemming met het strafrecht gemakkelijker wordt.
In 2019 is door de omgevingsdiensten vastgesteld dat de inzet van strafrecht per omgevingsdienst verschilt. De inzet van boa’s gebeurt door de 7 Gelderse omgevingsdiensten. In 2020 was de aandacht vooral gericht op ‘de basis op orde’. Dit leidde bij verschillende omgevingsdiensten tot uitbreiding van de capaciteit. Ook in 2021 is verder gewerkt aan een betere coördinatie tussen boa’s en toezichthouders en de inzet van boa’s. Dit is belangrijk voor een goede toepassing van de LHS. Tijdens bijeenkomsten van toezichthouders van de pool voor complexe handhaving is het oefenen met het goed toepassen van de LHS en afstemming met de Boa een belangrijk punt.
Juridische verzoeken
Een inwoner kan bij een overheidsinstantie, zoals de provincie, met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) een verzoek indienen om bepaalde informatie te verkrijgen. Ook kan de inwoner als hij hinder ondervindt of misstanden ziet, waartegen kennelijk niet wordt opgetreden een handhavingsverzoek indienen. Van deze mogelijkheden is ook in 2021 gebruik gemaakt.
Toelichting
98% van de handhavingsverzoeken betrof de Wnb. De onderwerpen waren divers zoals de verstoring van soorten en de kap van bomen, het in bedrijf hebben zonder vergunning, stikstofuitstoot. Een aantal inwoners/organisaties dienden meerdere handhavingsverzoeken in, vaak over hetzelfde onderwerp.