Arbeid en vrije tijd
Welvaart hangt voor veel mensen sterk af van het hebben van passend en betaald werk. Maar ook vrije tijd heeft veel invloed op de kwaliteit van leven die mensen ervaren. Werk en vrije tijd moeten dan ook in balans zijn. Om dit te onderzoeken kijken we naar vijf indicatoren:
- Netto arbeidsparticipatie
- Startkwalificatie
- Werkloosheid
- Afstand tot openbaar vervoer (OV)
- Tevredenheid met vrije tijd
In het inwonersonderzoek is aanvullend nog aan Gelderlanders gevraagd welk rapportcijfer ze geven voor hun werk of andere dagelijkse bezigheden, de hoeveelheid vrije tijd en hun opleidingskansen tot nu toe. Ook is gevraagd naar de tevredenheid met de hoeveelheid beschikbaar werk in de eigen regio.
Kort samengevat
- In 2023 werkt bijna driekwart van de inwoners van Gelderland. Deze netto participatiegraad is sinds 2014 zowel in Gelderland als in Nederland toegenomen.
- In 2023 heeft 73,4% van de inwoners een startkwalificatie. Dit is hoger dan in veel andere provincies. Er zijn flinke verschillen tussen de regio’s in Gelderland.
- Het werkloosheidspercentage ligt in Gelderland al jaren onder het Nederlands gemiddelde en daalt in 2023 naar 3,2%.
- In Gelderland is in 2023 de gemiddelde afstand tot een OV-halte 500 meter. Dit is al jaren hetzelfde en ligt iets boven het Nederlands gemiddelde van 400 meter.
- In 2023 is ruim 74% van de inwoners van Gelderland tevreden met hun vrije tijd. Hoewel dit aandeel al geruime tijd iets hoger ligt dan gemiddeld, neemt dit verschil langzaam af.
- Uit het inwonersonderzoek blijkt dat inwoners van Gelderland gemiddeld een 7,7 voor hun werk of andere dagelijkse bezigheden geven.
- De hoeveelheid vrije tijd wordt met een 8,0 beoordeeld.
- De opleidingskansen die inwoners tot nu toe hebben gehad, beoordelen ze gemiddeld met een 8,1.
- Ook is gevraagd hoe tevreden men is met de hoeveelheid beschikbaar werk in de eigen regio. In het algemeen is 43% hier (zeer) tevreden over en 5% (zeer) ontevreden. Voor zichzelf is men iets minder tevreden: dit is respectievelijk 41% en 7%.
Netto arbeidsparticipatie
Bijna driekwart inwoners werkt
Met 73,7% heeft Gelderland in 2023 een hoge netto arbeidsparticipatie. Slechts 4 provincies doen het beter. Sinds 2014 neemt de participatiegraad in zowel Gelderland als in Nederland toe.
De netto participatiegraad is in de regio’s Zuidwest-Gelderland en Veluwe (beiden 75,0%) hoger dan in de andere 2 Gelderse regio’s.
Startkwalificatie
Hoog aandeel met een startkwalificatie
In 2023 heeft 73,4% van de inwoners een startkwalificatie. Dit is het aandeel van de 15 t/m 74-jarigen met een diploma op mbo 2-, 3- of 4-, havo-, vwo-, hbo- of wo-niveau. Dit is hoger dan in veel andere provincies. Het aandeel is sinds 2013 (67,3%) gestaag toegenomen.
Regionaal zijn er flinke verschillen: in de regio Arnhem-Nijmegen heeft ruim drie kwart van de inwoners een startkwalificatie, in Zuidwest-Gelderland ligt dit met 70% flink lager.
Werkloosheid
Werkloosheidspercentage laag met 3,2%
Het werkloosheidspercentage ligt in Gelderland al jaren onder het Nederlands gemiddelde en daalt in 2023 naar 3,2%. In Nederland was er tussen 2022 en 2023 sprake van een lichte stijging, naar 3,6%.
In 3 van de 4 Gelderse regio’s ligt dit percentage lager, alleen in de regio Arnhem-Nijmegen ligt het werkloosheidspercentage met 3,5% hoger.
Afstand tot openbaar vervoer (OV)
Gemiddeld 500 meter tot een OV-halte
In Gelderland is in 2023 de gemiddelde afstand tot een OV-halte 500 meter. Dit is al jaren hetzelfde en ligt iets boven het Nederlands gemiddelde van 400 meter.
Regionaal zijn de verschillen groot: van 300 meter in de regio Arnhem-Nijmegen tot 600 meter in de Achterhoek.
Tevredenheid met vrije tijd
Driekwart tevreden met vrije tijd
Hoewel Gelderlanders al geruime tijd iets tevredener zijn met hun vrije tijd dan gemiddeld, neemt dit verschil langzaam af. In 2023 is ruim 74% van de inwoners van Gelderland tevreden, terwijl dit in Nederland bijna 74% is. De tevredenheid nam tussen 2019 en 2020 in zowel Gelderland als Nederland behoorlijk toe maar daalt daarna.
Regionaal gezien zijn de verschillen groter dan in 2022: in de regio Achterhoek is het aandeel ruim 76%, terwijl de tevredenheid in de regio Veluwe afgenomen is naar 73%.
Inwoners over arbeid en vrije tijd
In november 2024 geven de inwoners van Gelderland gemiddeld een 7,7 voor hun werk of andere dagelijkse bezigheden. Inwoners die (heel) moeilijk rond kunnen komen van hun inkomen, alleenwonenden en inwoners met een (zeer) slechte gezondheid geven een lager cijfer.
De hoeveelheid vrije tijd wordt gemiddeld met een 8,0 beoordeeld. Vooral inwoners die (heel) moeilijk rond kunnen komen, jongeren en gezinnen met kinderen beoordelen de hoeveelheid vrije tijd die ze hebben lager.
De opleidingskansen die inwoners tot nu toe hebben gehad, worden gemiddeld met een 8,1 beoordeeld. Deze kansen worden lager beoordeeld door inwoners die (heel) moeilijk rond kunnen komen, inwoners die laag of middelbaar opgeleid zijn en inwoners met een (zeer) slechte gezondheid.
Ook is gevraagd hoe tevreden men is met de hoeveelheid beschikbaar werk in de eigen regio; in het algemeen én voor zichzelf. 43% geeft aan in het algemeen (zeer) tevreden te zijn, een iets lager aandeel geeft aan (zeer) tevreden te zijn voor zichzelf. Een klein aandeel is (zeer) ontevreden: respectievelijk 5% en 7%. Dit laatste aandeel ligt iets hoger bij inwoners die (heel) moeilijk rond kunnen komen en jongeren.
Inwoners die aangeven (zeer) ontevreden te zijn, is gevraagd wat hiervoor de reden is. Hier komen uiteenlopende redenen uit. Vaker genoemd wordt een beperkt aanbod voor hoger opgeleiden en specifieke vakgebieden in de eigen regio, een te eenzijdig aanbod van werk en dat mensen door persoonlijke omstandigheden moeilijk een baan kunnen vinden. Ook wordt aangegeven dat men in andere regio’s (zoals Utrecht en de Randstad) meer kan verdienen dan in de eigen regio.
Welvaart is: “Een leven waarin werk en privé in evenwicht en inkomsten voldoende zijn om een normaal leven te leiden.”
Bron: Gelderlandpanel 2024