Ontwikkelingen

In het UP 2022 zijn belangrijke ontwikkelingen beschreven die van invloed zijn op vergunningverlening, toezicht en handhaving. In dit hoofdstuk worden deze ontwikkelingen benoemd en wordt toegelicht hoe deze van invloed waren op de VTH-uitvoering van 2022.

Stikstof

Net als in 2021, had het stikstofprobleem in 2022 invloed op de uitvoering van VVHH. Door de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van mei 2019, waarmee het Programma Aanpak Stikstof werd vernietigd, is de werkvoorraad opgelopen. Er konden geen vergunningen worden verleend, maar de nieuwe aanvragen bleven wel binnenkomen. Een vergunning aanvragen blijkt voor veel aanvragers ingewikkeld. Hierdoor zijn aanvragen niet compleet en zijn we veel tijd kwijt om aanvullende informatie op te vragen. In paragraaf 5.2 wordt toegelicht hoe in 2022 door VVHH de achterstand bij vergunningverlening Wnb is aangepakt.

We koppelden in veel gevallen de Wabo-vergunningverlening aan de Wnb-vergunning: zonder de Wnb-vergunning kan de activiteit immers niet worden gestart. Hierdoor werden ook Wabo-vergunningen bij de complexe bedrijven vertraagd.

De nieuwe AERIUS-calculator van 2022 leidde tot grote vertragingen in vergunningprocedures. Daarnaast heeft het terugdraaien van de zogenaamde bouwvrijstelling door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State ertoe geleid dat de stikstofuitstoot tijdens de bouwfase weer moet worden betrokken bij de beoordeling van het initiatief.

De samenwerking tussen ODRN en de afdeling VVHH van de provincie is in 2022 verbeterd. Het programma Integratie Wabo-Wnb was hiervoor belangrijk.

Effectgerichte afhandeling vergunningaanvragen afdeling VVHH

In 2022 maakte VVHH een begin met een effectgerichte aanpak van vergunningaanvragen. Bij een effectgerichte aanpak is de zwaarte van de toets op aanvragen afhankelijk is van het effect op de te beschermen belangen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er gekozen wordt voor een verkorte vergunningprocedure, waardoor aanvragen vlotter tot een definitieve beschikking leiden. VVHH werkt de manier van toetsen per taakveld uit in werkinstructies, te beginnen met de Wet natuurbescherming (Wnb), vanwege de grote werkvoorraad (zie ook paragraaf 5.2).

Arbeidsmarktproblematiek

Er is sprake van krapte op de arbeidsmarkt. Dit heeft invloed op de uitvoering van VTH-taken door VVHH en de omgevingsdiensten. Bij VVHH is sprake van veel inhuur, vertrekken er veel ervaren medewerkers, en kunnen er bijvoorbeeld geen extra taken worden belegd bij toezicht en handhaving. De omgevingsdiensten investeren onder andere in het opleiden van junior-medewerkers, zodat zij (op termijn) ook de complexe taken kunnen uitvoeren. Ook bij de omgevingsdiensten wordt relatief veel capaciteit ingehuurd.

Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)

Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) hebben schadelijke effecten op ons milieu en de leefomgeving. Het zijn stoffen die bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn of de voortplanting kunnen beïnvloeden. Daarom willen we in Nederland de uitstoot terugdringen. Provincie Gelderland heeft samen met de andere provincies via het Interprovinciaal Overleg (IPO) afspraken gemaakt over hoe we inzicht krijgen in waar deze stoffen voorkomen en hoe we de verspreiding van deze stoffen tegen kunnen gaan. Inmiddels zijn in Gelderland alle provinciale inrichtingen onderzocht op potentieel Zeer Zorgwekkende Stoffen ((p)ZZS) en zijn eventuele actualisaties gestart.

Met het IPO is verder bekeken of:

• (p)ZZS gelijk gesteld moeten worden aan ZZS;
• verder onderzoek bij afvalbedrijven naar de aanpak van (p)ZZS noodzakelijk is in de vorm van botsproeven.

Er loopt een harmonisatieonderzoek binnen provincie Overijssel voor ZZS. Op basis van de uitkomst van dit onderzoek bepalen we waar we bij kunnen aansluiten en zetten we een koers uit voor ZSS binnen Gelderland.

In 2022 heeft ODRN de ZZS-inventarisatie voor provincie Gelderland afgerond en gerapporteerd. Alle vergunningprocedures voor actualisatie ZZS zijn opgepakt. Daarnaast neemt ODRN deel aan de botsproeven bij afvalbedrijven. Het doel van de botsproeven is om te bepalen waar, hoe en hoeveel ZZS kan vrijkomen bij afval. Vanuit toezicht (ODRA) zijn alle industriële provinciale inrichtingen aangeschreven om een vermijdings- en reductieplan voor ZZS op te stellen en toe te sturen. Deze plannen worden in 2023 verwacht. De afvalbedrijven worden in 2023 aangeschreven.

Omgevingswet

Op 1 januari 2024 wordt de Omgevingswet (Ow) van kracht. Het is een nieuwe wet met andere besluiten en beleid, andere bevoegdheden, nieuwe processen en nieuwe techniek (Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)). De Ow bundelt de wetgeving en de regels voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Daarmee is de wet de basis voor de samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. Taken en bevoegdheden worden in principe uitgevoerd door decentrale overheden: gemeenten en waterschappen, tenzij dat niet doelmatig of doeltreffend is. Eind 2019 startten we met het Programma Implementatie Ow. In paragraaf 5.1 staat een toelichting op de uitgevoerde werkzaamheden.

Klimaat en duurzaamheid

Om kansen te pakken, moeten we breder kijken. Dit sluit aan op onze Omgevingsvisie Gaaf Gelderland. We willen het instrument VTH nog beter verbinden met andere grote vraagstukken, zoals energieopgaven, klimaatadaptatie en biodiversiteit. We hebben een start gemaakt met de verkenning naar de mogelijkheden en voorwaarden op basis van de wet- en regelgeving die van toepassing is. Vanuit het beleidsprogramma

Circulaire economie startten we in 2022 met een aantal projecten. ODRN is in 2022 gestart met de opzet en uitvoering van een trainingsprogramma Circulaire Economie (CE) voor de Gelderse omgevingsdiensten. Provincie Gelderland betaalt hieraan mee. Doel van het opleidingsprogramma is om per dienst 6 CE-ambassadeurs op te leiden. De eerste lichting was in 2022 klaar. De ambassadeurs worden het eerste aanspreekpunt voor circulaire initiatieven.

Energiebesparing via de omgevingsvergunning van bedrijven is inmiddels onderdeel van de standaardaanpak bij vergunningverlening. Om deze aanpak te versnellen, zijn extra uren opgenomen in het Uitvoeringsprogramma. In 2022 lag er een geactualiseerde versie van de energiebesparingsplicht waarbij de bestaande vrijstelling van Europese emissiehandel (ETS) bedrijven werd opgeheven bij de ETS-bedrijven. In 2022 is bezien hoe de energiebesparing op grond van deze wijziging verder wordt ingevuld. Met de invoering van de Ow geldt de energiebesparingsplicht ook voor de complexe bedrijven en hoeft dit niet alleen via de vergunningvoorschriften te worden geregeld.