Kaderrichtlijn Water - Grondwaterverontreiniging

Gelderland kent veel grondwaterverontreinigingen zonder dat sprake is van directe risico’s. Bij een screening van onze database op mogelijke aanwezigheid van gechloreerde koolwaterstoffen of aromaten kwamen circa 29.000 locaties (peilbuizen, locaties en/of verontreinigingscontouren) naar voren. Het is niet kosteneffectief al deze locaties te onderzoeken, aan te pakken of zelfs maar te monitoren. Daarom zetten wij het beleid door dat gericht is op de aanpak en/of monitoring van locaties met risico’s. Als uit grondwatermonitoring van de grondwaterkwaliteit blijkt dat verontreinigingen aandacht behoeven, dan doen we gericht onderzoek en een eventuele aanpak. Daarnaast kunnen gemeenten nader beleid invullen, bijvoorbeeld met een gebiedsgerichte aanpak, mocht dit wenselijk zijn bijvoorbeeld vanuit ruimtelijke ontwikkelingen. Onderstaand gaan wij in op onze provinciale aanpak onder het regime van de Omgevingswet.

Als de Omgevingswet geldt (waarbij de Wet bodembescherming niet meer geldt, met uitzondering van gevallen die onder het overgangsrecht van de Wet bodembescherming vallen) zorgen we ervoor dat de aanpak van grondwaterverontreiniging past binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de Grondwaterrichtlijn (GWR). Daarbij is er ruimte voor eigen keuzes. We hebben het historische bodembestand gescreend op mogelijk spoedeisende verontreinigingen en deze zo nodig aangemerkt als spoedeisend. Deze handelen we af onder het overgangsrecht van de Wet bodembescherming. Ook keken we grof of verontreinigingen een bedreiging kunnen vormen voor bepaalde kwetsbare objecten: Natura 2000-gebieden, zwemwater en grondwateronttrekkingen voor menselijke consumptie. Met onze aanpak onder de Omgevingswet, gericht op de KRW en GWR, sluiten we aan bij onze eerdere aanpak én onze ervaringen met bodemonderzoek en bodemsaneringen in Gelderland onder de Wet bodembescherming. Doel van onze aanpak van grondwaterverontreiniging is negatieve gezondheidseffecten voorkomen. Daarnaast beschermen we belangrijke beschermde gebieden op grond van de KRW die worden gezien als kwetsbaar object:

• openbare drinkwatervoorziening
• bestaande onttrekkingen voor menselijke consumptie
• zwemwateren (onderdeel van de ‘beschermde gebieden’ in de KRW)
• grondwaterafhankelijke Natura 2000-gebieden (onderdeel van de ‘beschermde gebieden’ in de KRW)
• aangewezen KRW-oppervlaktewaterlichamen (die worden gevoed vanuit grondwater).

Daarbij maken we onderscheid tussen de bronaanpak (vervuiling in de grond weghalen) door een initiatiefnemer bij ruimtelijke ontwikkeling, en de mogelijke pluimaanpak (vervuiling in het grondwater aanpakken) door de provincie en/of een belanghebbende. In de Omgevingsverordening nemen we regels op voor de verplichte aanpak van een bronzone als bij activiteiten in de bodem blijkt dat een grondwaterverontreiniging een risico vormt. De aanpak van de bronzone wordt meegenomen bij de geplande activiteit in de bodem waarvoor de gemeente bevoegd gezag is. Daarmee is de gemeente ook vergunningverlener, toezichthouder en handhaver voor de bronaanpak. Daarnaast willen we dat verspreiding van verontreinigingen door onttrekkingen niet leidt tot risico’s voor de kwetsbare objecten of tot onevenredige verspreiding in de bodem. De waterschappen hebben net als de provincie vanuit de Omgevingswet de taak bij een aanvraag voor een onttrekking ook kwalitatieve aspecten te beoordelen, zoals verplaatsing van verontreiniging. Om te zorgen voor voldoende oppervlaktewater en grondwater van goede kwaliteit voor een duurzaam, evenwichtig en eerlijk gebruik van water en een duidelijke vermindering van de verontreiniging van het grondwater, leggen we de kwetsbare objecten vast als maatschappelijke functie. We werken aan de ambities voor klimaatadaptatie, circulaire economie, biodiversiteit, de energietransitie, het economisch vestigingsklimaat en het woon- en leefklimaat uit de Omgevingsvisie Gaaf Gelderland en daarnaast aan opgaven voor regionaal waterbeheer (met name te vies) en voor grondwaterbeheer. Ook dragen we bij aan oplossingen in de vorm van ruimte voor natuurlijke processen en in gebieden.

Met wie:

gemeenten en waterschappen.

Rol:

Kaderstellend, informerend, ondersteunend.

Acties/maatregelen:

• We stellen regels op voor de aanpak van de vaste bodem (bronaanpak) bij grondwaterverontreiniging en leggen deze vast in de provinciale Omgevingsverordening.
• We zorgen voor informatie (database) over onze onderzoeken naar risico’s van bodemverontreinigingen voor kwetsbare objecten.
• We stemmen af met gemeenten en waterschappen over verdere kaders in het omgevingsplan van de gemeente en/of de verordening van het waterschap.
• We onderzoeken samen met gemeenten en waterschappen de verdere ambities (van gemeenten en waterschappen) voor grondwaterkwaliteit en dus aanpak en beheer van grondwaterverontreiniging.