Kaderrichtlijn Water - Bescherming openbare drinkwatervoorziening

Als provincie zijn we verantwoordelijk voor een goede bescherming van het grondwater dat wordt gebruikt voor de openbare drinkwatervoorziening en dat doen we samen met de waterschappen, gemeenten en Vitens. Daarom wijst de provincie grondwaterbeschermingsgebieden aan en gebieden voor de Aanvullende Strategische Voorraden en stelt hiervoor regels vast in de provinciale Omgevingsverordening. Ook hebben we de leiding over de Gebiedsdossiers drinkwater en het bijbehorende Uitvoeringsprogramma. We beschermen de gebieden zo, dat het water ten minste voldoet aan de normen en signaleringswaarden uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). We hebben regels opgenomen in de Omgevingsverordening Gelderland die gelden in de grondwaterbeschermingszones. Deze zijn van toepassing op zowel ruimtelijke als milieu-hygiënische activiteiten. De regelgeving is niet statisch. Jaarlijks passen we de regels aan aan de huidige situatie, onder andere naar aanleiding van de Omgevingswet en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarnaast stellen we de beschermingszones vast via de Omgevingsverordening. In het uitvoeringsprogramma gebiedsdossiers grondwaterbescherming 2019-2025 staan maatregelen die vrijwillig worden uitgevoerd. Deze gaan over grondwaterkwaliteit in relatie tot landbouw, bebouwd gebied, bodemverontreiniging en oppervlaktewater. Het uitvoeringsprogramma is opgesteld in het kader van de KRW. De landbouwmaatregelen vanuit het 6e actieprogramma Nitraatrichtlijn worden uitgevoerd in 4 grondwaterbeschermingsgebieden met een verhoogd nitraatgehalte in het grondwater. Voor de grondwaterwinningen Epe en Schalterberg infiltreert Vitens oppervlaktewater ter aanvulling van het grondwater dat wordt opgepompt voor de openbare drinkwatervoorziening. Op de kaart ‘oppervlaktewateren voor drinkwaterbereiding’ staat om welk oppervlaktewater het gaat. In de Drinkwaterwet staat dat overheden een zorgplicht hebben voor de bescherming van de kwaliteit van het grondwater dat wordt gebruikt voor de openbare drinkwatervoorziening. Bij hun besluitvorming moeten zij hier rekening mee houden. We willen dat de kwaliteit en hoeveelheid van de (regionale) oppervlaktewateren voldoende zijn om water nu en in de toekomst in de grond te laten wegzakken (infiltratie) en daarna te gebruiken voor de openbare drinkwatervoorziening. Infiltratie compenseert ook de nadelige effecten van de grondwateronttrekking op de natuur. De functie ‘oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding’ beschermt regionale wateren van waaruit oppervlaktewater (indirect) wordt gebruikt voor de drinkwaterproductie. De inrichting en het beheer van het watersysteem hebben als doel:

• de streefwaarden uit het Besluit kwaliteit leefomgeving halen;
• zorgen voor voldoende en constante toevoer van oppervlaktewater.

Daarnaast werken we samen met waterschappen en Vitens aan het up-to-date houden van hun calamiteitenplannen voor situaties waarin de grondwaterkwaliteit in gevaar kan komen. Ook het innamepunt Brakel in de Afgedamde Maas valt onder de maatschappelijke functie ‘Beschermingszone oppervlaktewaterwinning voor drinkwaterbereiding’. We vragen gemeenten waarin deze beschermingszone ligt, bij nieuwe ontwikkelingen aandacht te besteden aan de invloed op grond- en oppervlaktewaterkwaliteit. De beschermingszone is gebaseerd op de beschermingszone vastgelegd in het Nationaal Waterprogramma. Door te werken aan een betere grondwaterkwaliteit dragen we ook bij aan andere beleidsthema’s, zoals natuur, landbouw en de verduurzaming van de sport en recreatie. We werken aan de ambities voor klimaatadaptatie, circulaire economie, biodiversiteit, de energietransitie, het economisch vestigingsklimaat en het woon- en leefklimaat uit de Omgevingsvisie Gaaf Gelderland en daarnaast aan opgaven voor regionaal waterbeheer (met name te vies) en voor grondwaterbeheer. Ook dragen we bij aan oplossingen in de vorm van ruimte voor natuurlijke processen en in gebieden. Om te zorgen voor voldoende oppervlaktewater en grondwater van goede kwaliteit voor een duurzaam, evenwichtig en eerlijk gebruik van water en een duidelijke vermindering van de verontreiniging van het grondwater leggen we dit object vast als maatschappelijke functie.

Met wie:

waterschappen, gemeenten, drinkwaterbedrijven, provincies, LTO-Noord en Cumela (brancheorganisatie voor loonwerkers).

Rol:

• Partner bij onderzoek naar combinatie van functies.
• Trekker Uitvoeringsprogramma gebiedsdossiers.
• Kadersteller en toezichthouder voor de bescherming van drinkwater.
• Verantwoordelijk voor de aanpak van bodem- en grondwaterverontreiniging in relatie tot de openbare drinkwatervoorziening.
• Partner: agenderen, mogelijk maken, bijdragen aan kennisontwikkeling.

Acties/maatregelen:

• De grondwaterbeschermingszones voor openbare drinkwatervoorziening en bijbehorende regels vastleggen in onze Omgevingsverordening;
• Het Uitvoeringsprogramma gebiedsdossiers grondwaterbeschermingsgebieden uitvoeren;
• deelnemen aan de kennisimpuls waterkwaliteit (onderdeel van de Delta-aanpak waterkwaliteit en zoetwater) om meer inzicht te krijgen in de langetermijneffecten van menselijke activiteiten op de kwaliteit en de gebruiksfuncties van grondwater.
• Uitvoeren projecten uit de Uitvoeringsovereenkomst 6e actieprogramma Nitraatrichtlijn 2018-2021 in 4 grondwaterbeschermingsgebieden.
• Uitbreiden controles grondwaterkwaliteit met een ondiep meetnet en een early-warning-meetnet bij de drinkwaterwinningen.
• Deelnemen in het landelijke proces van herijking van het grondwaterbeschermingsbeleid.
• Samen met waterschappen en Vitens onderzoeken of de boringen en beregeningsputten binnen de beschermingsgebieden van zeer kwetsbare (freatische) winningen een bedreiging zijn. Als dat het geval is maatregelen ontwikkelen.