Sociaal kapitaal
Het sociaal kapitaal gaat over de kwaliteit van sociale verbanden in de samenleving. Vertrouwen en sterke sociale relaties zijn een belangrijke randvoorwaarde voor een functionerende samenleving en economie. Dit wordt gemeten aan de hand van de volgende drie indicatoren:
- Sociale cohesie
- Vertrouwen in instituties
- Vertrouwen in anderen
In november 2024 is aan Gelderlanders gevraagd of ze bereid zijn om bepaalde acties te ondernemen, zoals vrijwilligerswerk doen of zichzelf inzetten om de leefbaarheid of de veiligheid in hun buurt te verbeteren.
Kort samengevat:
- De score voor sociale cohesie is in 2023 in Gelderland gemiddeld een 6,6. Dit is iets lager dan in 2021 en iets hoger dan het landelijk gemiddelde.
- Het vertrouwen in instituties (Tweede Kamer, politie en rechters) is sinds 2020 afgenomen, naar 61% in 2023.
- Gemiddeld heeft 68% van de Gelderlanders in 2023 vertrouwen in anderen. Dit aandeel schommelt door de jaren heen, maar laat wel een stijgende lijn zien.
- Uit het inwonersonderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de inwoners op dit moment al vrijwilligerswerk doet, en dat een kwart hier zeker (5%) of misschien (20%) toe bereid is.
- Ruim twee op de drie zet zichzelf op dit moment in om de leefbaarheid in de eigen buurt te verbeteren, terwijl 21% dit zeker of misschien van plan is.
- De inzet tot het verbeteren van de veiligheid in de eigen buurt ligt lager: 21% doet dit nu al. Iets meer dan een kwart is hier in de toekomst zeker (5%) of misschien (23%) toe bereid.
Sociale cohesie
Hoge score voor sociale aspecten woonbuurt
De score voor sociale cohesie is in 2023 in Gelderland gemiddeld een 6,6. Dit is iets lager dan in 2021 en nog steeds hoger dan in Nederland gemiddeld. Het is ook de één na hoogste score van alle provincies.
Er zijn geen cijfers voor de COROP-regio’s beschikbaar.
Vertrouwen in instituties
Vertrouwen in instituties afgenomen
In 2023 heeft 61% van de Gelderlanders vertrouwen in instituties (Tweede Kamer, politie en rechters). Dit aandeel is sinds 2020 (70%) snel afgenomen en ligt nu weer op het niveau van een aantal jaar geleden.
Het vertrouwen in instituties is met 63% het hoogst in de regio Arnhem-Nijmegen en het laagst in Zuidwest-Gelderland (59%).
Vertrouwen in anderen
Vertrouwen in anderen neemt toe, regionaal flinke verschillen
Gemiddeld heeft 68% van de Gelderlanders in 2023 vertrouwen in anderen. Dit aandeel schommelt wat door de jaren heen, maar laat wel een stijgende lijn zien. Ook in Nederland is sprake van een toename van het vertrouwen in anderen, maar dit is al jaren iets lager dan in Gelderland.
Regionaal zijn er grote verschillen: het vertrouwen in anderen is het hoogst in de Achterhoek (69%) en het laagst in Zuidwest-Gelderland (62%).
Inwoners over sociaal kapitaal
De cijfers uit het inwonersonderzoek sluiten aan bij de cijfers van het CBS: ongeveer de helft van de Gelderlanders doet vrijwilligerswerk. Dit aandeel kan nog stijgen, in het inwonersonderzoek is namelijk gevraagd of men bereid is vrijwilligerswerk te gaan doen. Een kwart geeft aan dit zeker (5%) of misschien (20%) te willen gaan doen.
Ruim twee op de drie geven aan zichzelf op dit moment al in te zetten om de leefbaarheid in de eigen buurt te verbeteren. Ook hier is er bereidheid tot actie: 10% geeft aan dit zeker te willen gaan doen, 11% misschien. Vooral inwoners die nu (heel) moeilijk van hun inkomen rond kunnen komen én jongeren zijn hier meer dan gemiddeld toe bereid.
De inzet tot het verbeteren van de veiligheid in de eigen buurt ligt beduidend lager, 21% zegt dit nu al te doen. Ook hier zijn inwoners echter wel bereid om dit te gaan doen: 5% zegt dit zeker te gaan doen, 23% misschien. Vooral inwoners met een lager opleidingsniveau geven vaker aan dit zeker te willen gaan doen.
Welvaart is: “Dat ik leef in een omgeving waarin men veilig en geaccepteerd kan verblijven en dat dat toekomstbestendig is.”
Bron: Gelderlandpanel 2024