Ontwikkelingen
Binnen het VTH-veld spelen organisatorisch en inhoudelijk verschillende thema’s. Bijvoorbeeld hoe er moet worden omgegaan met Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) of stikstof. Tegelijkertijd doen de commissie van Aartsen en de Algemene Rekenkamer aanbevelingen over de wijze waarop het VTH-werkveld is georganiseerd. De provincie doet ook onderzoek naar het Gelders Stelsel van omgevingsdiensten. Bij dit alles blijft het primaire doel een veilige, schone, gezonde en toekomstbestendige leefomgeving. Dat doel wordt in belangrijke mate behaald door vergunningverlening, toezicht en de handhaving daarop. Een belangrijk principe is dat de basis op orde is, zowel voor de uitvoerende partijen (ODRA, ODRN, VVHH) als voor het provinciale opdrachtgeversteam. Al deze ontwikkelingen, het werken volgens de Omgevingswet in 2022 en wat is vastgelegd in het Besluit omgevingsrecht (Bor) maken dat het VTH-beleid zoals opgesteld in 2019 wordt geactualiseerd in 2022. Het Uitvoeringsprogramma 2022 speelt in op de ontwikkelingen binnen het VTH-werkveld. Het is bij de uitvoering van belang dat er adequaat en transparant wordt samengewerkt tussen de opdrachtgever en de uitvoerende partijen. Het Uitvoeringsprogramma legt daarvoor de basis.
In dit hoofdstuk komt een aantal belangrijke ontwikkelingen aan de orde die van invloed zijn op vergunningverlening, toezicht en handhaving.
Stikstof
Op 1 juli 2021 is de Wet stikstofreductie en natuurverbetering in werking getreden. De belangrijkste onderdelen van deze wet zijn de stikstofreductiedoelen, het programma stikstofreductie en natuurverbetering, het legaliseren van de PAS-melders en de partiële vrijstelling voor de bouwsector. Hiermee is het verkrijgen van een natuurtoestemming voor de woningbouw eenvoudiger geworden. Het achterblijven van de realisatie van de door het Rijk aangekondigde bronmaatregelen, maakt het uit te voeren beleid kwetsbaar.
Een belangrijke mijlpaal is de door Provinciale Staten vastgestelde Uitvoeringsagenda Gelderse Maatregelen Stikstof (GMS) 2021-2025. Dit is een ‘rollende uitvoeringsagenda’ waarmee tientallen GMS-partners zich verbinden aan een pakket van maatregelen, aanpak en agenda, waarmee de Gelderse uitstoot van stikstof structureel en substantieel wordt verminderd én de natuur wordt verbeterd en sterker gemaakt. De inzet is 25% emissiereductie van Gelderse bronnen in 2025, naast de landelijke stikstofaanpak. Dit om onze natuur sterker te maken en de situatie rond wonen en werken te verbeteren.
Eind 2021 is gestart met de vernieuwing van het Register in AERIUS met de verwachting dat het register begin 2022 operationeel is. De vernieuwing is van belang om de stikstofruimte die vrijkomt door de inzet van de Gelderse opkoopregeling kalverhouderij, te kunnen registreren en daarna ook te kunnen uitgeven. Daartoe is de Gelderse Stikstofbank in het leven geroepen. De inzet is dat via deze bank, en na vaststelling van de beleidsregels met betrekking tot de criteria voor uitgifte, de eerste projecten in de loop van 2022 van ‘stikstofruimte’ kunnen worden voorzien.
Voor de stikstofemissie van de diverse stalsystemen in de veehouderij wordt een generieke emissiefactor gehanteerd. Na metingen is echter gebleken dat de bedoelde innovaties in de praktijksituatie minder stikstofreductie opleveren dan de generieke emissiefactor aangeeft. Mocht de Raad van State de generieke emissiefactoren onderuit halen, dan zet dat de beoogde innovaties om de stikstofuitstoot vanuit de landbouw te verminderen, behoorlijk op achterstand.
Effectgerichte afhandeling vergunningaanvragen afdeling VVHH
In 2022 gaan we een effectgerichte aanpak van vergunningaanvragen toepassen. Dat betekent dat de zwaarte van onze toets op aanvragen afhankelijk wordt van het effect op de te beschermen belangen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat we kiezen voor een verkorte vergunningprocedure, waardoor aanvragen vlotter tot een definitieve beschikking leiden. De manier van toetsen werken we per taakveld uit in werkinstructies, te beginnen met de Wet natuurbescherming (Wnb), omdat we hiervoor een grote achterstand hebben weg te werken waardoor we met de toepassing van de effectgerichte aanpak veel ervaring kunnen opdoen. Daarna zijn we ook beter ‘in control’ met betrekking tot nieuwe aanvragen Wnb.
Zeer zorgwekkende stoffen (ZZS)
We willen de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen terugdringen vanwege de schadelijke effecten op ons milieu en de leefomgeving. Zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) zijn stoffen die bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn of de voortplanting kunnen beïnvloeden. Daarom moeten deze stoffen zo veel mogelijk geweerd worden.
We hebben samen met de andere provincies via het Interprovinciaal Overleg afspraken gemaakt over hoe we inzicht krijgen in waar deze stoffen voorkomen en hoe we de verspreiding van deze stoffen tegen kunnen gaan. Onder andere door emissies in kaart te brengen en zo nodig vergunningvoorschriften aanpassen. Met het IPO bekijken we of potentieel zeer zorgwekkende stoffen (p)ZZS gelijk gesteld moeten worden aan ZZS. Afhankelijk van de uitkomst passen wij onze aanpak aan.
Omgevingswet
Vanaf 1 juli 2022 wordt de Omgevingswet (Ow) waarschijnlijk van kracht. De Ow bundelt de wetgeving en de regels voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Daarmee is de wet de basis voor de samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. Taken en bevoegdheden worden in principe uitgevoerd door decentrale overheden: gemeenten en waterschappen. Tenzij dat niet doelmatig of doeltreffend is.
Eind 2019 startten we met het programma Implementatie Ow. Een verdere toelichting op de uit te voeren werkzaamheden staat in het hoofdstuk Prioriteiten.
Klimaat en duurzaamheid (energietransitie, circulaire economie, klimaatadaptatie, water)
Om kansen te pakken, gaan we breder kijken. Dit sluit aan op onze Omgevingsvisie Gaaf Gelderland en het coalitieakkoord. Ook willen we het instrument vergunningverlening en handhaving nog beter verbinden met onze andere grote vraagstukken, zoals energieopgaven, klimaatadaptatie en biodiversiteit. We maken een start met de verkenning naar de mogelijkheden en randvoorwaarden op basis van de wet- en regelgeving die van toepassing is. In het VTH-beleid, dat in 2022 geactualiseerd wordt, werken we de aanpak uit. Vanuit het beleidsprogramma circulaire economie starten we in 2022 met een aantal projecten, voor meer informatie hierover zie hoofdstuk Circulaire economie.
Energiebesparing via de milieuvergunning van bedrijven is onderdeel van de standaardaanpak bij vergunningverlening. Om deze aanpak te versnellen zijn extra uren opgenomen in het Uitvoeringsprogramma. De actualisatie van de energiebesparingsplicht ligt eind 2021 ter consultatie voor. Dit zal in 2022 leiden tot een geactualiseerde versie van de energiebesparingsplicht waarbij de bestaande vrijstelling van Europese emissiehandel (ETS) bedrijven wordt opgeheven. Complexe milieuvergunning plichtige bedrijven komen onder de Rijksregels te vallen voor wat betreft energie. In 2022 zullen we nader bezien hoe de energiebesparing op grond van deze wijziging verder wordt ingevuld.