Banken en verzekeraars
Hoe ziet de Gelderse toekomst eruit door de bril van banken, verzekeraars en investeerders? In het voorjaar van 2025 ging Dirk Vreugdenhil samen met Helga Witjes met dit gezelschap in gesprek.
Het zal niet voor iedereen direct een logische keuze zijn: waarom gaan we in gesprek met banken en verzekeraars? Maar vanuit ruimtelijke ordening is hun blik op Gelderland wel degelijk interessant. Ruimtelijke ontwikkelingen vragen investeringen. En banken, verzekeraars, pensioenfondsen, investeerders: zij maken financieel gezien veel ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk. Welke bepalende keuzes maken zij? Wanneer investeren ze wel en wanneer niet? Hoe trekken we daarin samen op?
Neem Zutphen als voorbeeld. Zutphen, mooie Hanzestad aan de IJssel. Maar dat is niet zonder risico’s. Door vaker en hoger hoogwater in de rivier nemen overstromingsrisico’s toe. Is het verzekeren van huizen straks nog wel mogelijk of betaalbaar? En wat zijn de effecten van extreme droogte en stortbuien op gewassen? Hoe ontwikkelt het beleid van verzekeraars zich als je hiernaar kijkt? En krijgen boeren nog wel financiering voor gewassen die droogtegevoelig zijn of in overstroombare gebieden liggen?
Regie en visie
De werelden van de provincie en de wereld van banken en verzekeraars ontmoeten elkaar weinig. Te weinig, zou je kunnen concluderen na dit Ruimtelab gesprek. Met adviezen, korting op rente of bijvoorbeeld klimaatlabels kunnen banken een sturende en stimulerende rol innemen. Tegelijkertijd maakt de markt vanuit zichzelf niet per se de meest duurzame keuzes. De markt beweegt immers daar waar de vraag is. Uiteindelijk is het aan de overheid om te zorgen dat er echt niet gebouwd wordt op onveilige, ongezonde plekken. Zonder regie en visie neemt marktwerking het over, waardoor maatschappelijk ongewenste situaties kunnen ontstaan: onverzekerbaar en niet te financieren.
Publiek-private samenwerkingen
Op veel thema’s is een grote bereidheid vanuit de financiële sector om ook een maatschappelijke rol te pakken. Denk aan groen in de stad, circulariteit, biobased bouwen en duurzame energie. Voor sommige onderwerpen is het in de praktijk lastig om financiering vanuit banken te krijgen. Denk aan landschapsparken. Er zijn echter in de financiële wereld ook andere manieren om toch aan voldoende financiering te komen. Zo worden goede doelen-potjes, biocredits, crowdfunding en filantropen als opties genoemd. Benut het hele netwerk en combineer overheidsgeld en geld uit de markt in publiek-private samenwerkingen.
Ruimtevragen en lange termijn
De oproep van de aanwezige banken, pensioenfondsen, investeerders en verzekeraars: Provincie, pak je rol in het ruimtelijk domein en geef aan waar wat kan en waar wat niet kan. Geef duidelijkheid en kijk naar de lange termijn in plaats van korte termijn. Voor investeringen kijken deze partijen naar lange termijn rendement, dat vraagt om een stabiele koers.
En vergeet daarbij de ruimtevraag van een toekomstbestendige circulaire economie niet, benadrukte Helga. Denk alleen al aan andere vervoersbewegingen en opslag van grondstoffen. Maar ook herstructurering en groei van bedrijventerreinen, voor een circulaire toekomst. Dat vraagt allemaal ruimte. In 2050 willen we een volledig circulaire economie. De financiële sector kan daarbij helpen, door op zoek te gaan naar nieuwe verdienmodellen voor circulariteit. De oproep van Helga: denk met ons mee. Bijvoorbeeld inzet van verzekeraars om initiatieven als verzekerbare houtbouw mogelijk te maken.
Aan de slag met de Gelderse omgevingsvisie
Aanvullend nodigde Dirk de banken en verzekeraars uit om ook mee te doen in de totstandkoming van provinciaal beleid. Zo wordt de Gelderse omgevingsvisie vernieuwd. Dat is dé toekomstvisie van provincie Gelderland. Een traject waarin veel ruimte is voor meedoen (participatie). Op dit moment is er niet tot nauwelijks betrokkenheid vanuit het gezelschap uit de financiële wereld. Een gemiste kans volgens Dirk. En ook de banken zien die kans. Zij geven bijvoorbeeld aan zelf ook analyses te doen met kaarten en klimaatrapportages, vergelijkbaar met de informatie die wij gebruiken voor onze ruimtelijke keuzes. Banken identificeren gebieden die meer risico op overlast en schade met zich meebrengen. Ze vragen zich daarbij af hoe ze hier in de toekomst mee omgaan qua investeringen en financiering van activiteiten. Net een andere bril maar, ook zeker effect op ruimtegebruik in de toekomst.
