Resultaten bestuurs- en strafrecht
Overzicht bezwaar- en beroepsprocedures
Belanghebbenden kunnen bezwaar- en beroep aantekenen tegen onze besluiten.
Procedures door de provinciale organisatie
De cijfers Hoe vaak bezwaar en beroep is ingesteld en wat daarvan de uitkomst was, staat in onderstaande tabel. Op juridische vragen zijn geen bezwaar- en beroepsprocedures.
Analyse De ODRA voerde bezwaar- en beroepsprocedures betroffen vooral stikstofzaken. Ook kwamen er veel vragen van bedrijven. Dit verbaasde ons niet gezien de dynamiek van dit dossier.
Procedures door de omgevingsdiensten
Bezwaar- en beroepsprocedures voerden de ODRA uit. De ODRA monitort en werkt aan de verbetering van de juridische kwaliteit van besluiten en procedures. Twee belangrijke onderdelen hierin zijn de analyse van bezwaar- en beroepsprocedures en de analyse van de primaire besluiten. Deze analyses worden om en om elke twee jaar uitgevoerd.
De ODRA onderzoekt bij bezwaar of beroep of er een andere manier is om met de bezwaarmaker tot een oplossing te komen. Dit noemen we alternatieve geschillenbeslechting of pre-mediation
De cijfers
Het aantal bezwaar- en beroepsprocedures dat in de verschillende jaren is afgerond staat in de onderstaande tabel.
Bij 2 bedrijven zijn veel gelijksoortige bezwaren ingediend bij de vergunningenprocedure. Tussen haakjes staat het aantal procedures na correctie van de vele dezelfde bezwaren. Ook in 2020 was er sprake van meerdere bezwaren rond dezelfde procedures. Hierdoor is er sprake van een forse stijging.
Analyse De ODRA heeft in 2020 een analyse uitgevoerd van de bezwaar- en beroepsprocedures in 2020. Het resultaat op bezwaargebied is overwegend positief te noemen. Een aandachtspunt is dat bij de aanvraag van bouwvergunningen ook goed bekeken moet worden of een milieutoets moet worden gedaan. Het overgrote deel van de gegronde bezwaren betrof een bouwvergunning waarvan door de Commissie Rechtsbescherming is gesteld dat er tegelijk een milieu neutrale vergunning voor de wijziging had moeten worden verleend. Bij de beslissing op bezwaar is deze vergunning ook verleend. In alle gevallen is het advies van de commissie gevolgd.
Bestuursrechtelijke handhaving
Algemeen
Bij bestuurlijke handhaving staat het voorkómen van overtredingen voorop. Als er toch een overtreding wordt vastgesteld, is het doel van bestuurlijke handhaving om deze situatie ongedaan te maken. Als na hercontrole de overtreding voortduurt, leggen we een last onder dwangsom (LOD) of last onder bestuursdwang (LOB) op. Dit is afhankelijk van de plek in de interventiematrix (voor uitleg zie bijlage 2). Hoe groter de gevolgen van de overtreding en/of hoe slechter het gedrag, hoe hoger de last. In ernstige situaties legt de boa daarnaast een bestuurlijke strafbeschikking milieu (Bsbm) of proces-verbaal op.
Cijfers provinciale organisatie
In onderstaande tabel staat hoe vaak we in 2020 bestuursrechtelijk hebben gehandhaafd.
Analyse
Van het totaal aantal 1e controles met overtredingen (410) leidden er 69 (17%) tot een LOD met name bij de Whvbz en Wet natuurbescherming. Dit zijn onze grootste taakvelden. Het percentage controles die leiden tot een LOD is ten opzichte van 2019 met 7% toegenomen. De reden hiervoor is dat we in 2018-2019, vanwege een manco in het overgangsrecht, overtredingen van de herplantplicht van houtopstanden niet konden oppakken. We hebben toen al die zaken tot 1 januari 2020 de tijd gegeven om alsnog aan de herplantverplichting te voldoen. Dit heeft ertoe geleid dat al die zaken begin 2020 tot een last onder dwangsom hebben geleid. Bij de taakvelden houtopstanden en soorten traden we meer handhavend op. Vaak was een handhavingsverzoek de aanleiding. Bij zware overtredingen komt de gezondheid of de natuur in het geding, waardoor een LOD, in overeenstemming met de interventiematrix uit de Landelijke handhavingsstrategie (LHS), een proportioneel handhavingsinstrument is. Bij ernstige overtredingen kan ook strafrecht aan de orde zijn.
Cijfers Wabo-taken: complexe inrichtingen
De omgevingsdiensten informeren ons regelmatig over de handhavingszaken die lopen bij complexe bedrijven. Zij hebben het mandaat om handhavend op te treden. Hieronder staan de aantallen zaken in de afgelopen jaren.
Analyse
Het aantal voornemens dat nodig is om overtredingen op te heffen is afgenomen. Bij een aantal bedrijven lopen er meerdere handhavingsprocedures voor verschillende overtredingen; Veel overtredingen hebben betrekking op de opslag van gevaarlijke stoffen, afvalstoffen en (brand)veiligheid. Ook emissies naar de lucht leveren in verhouding veel overtredingen op. Dit is al lange tijd het geval. De oorzaak is dat de regelgeving complex is en het in bepaalde gevallen lastig is om te voldoen aan de regels. Handhavend optreden is dan nodig om het bedrijf te bewegen toch maatregelen te nemen of verder onderzoek te laten doen naar oplossingen.
Strafrechtelijke handhaving
Doel van zowel het strafrecht als het bestuursrecht is gedrag stimuleren dat aansluit bij de norm. We kunnen bestuursrecht inzetten. Het strafrecht ligt primair bij het Openbaar Ministerie (OM). De instrumenten van het strafrecht zijn vooral gericht op overtredingen stoppen, herhaling voorkomen, de overtreder straffen en het wederrechtelijk genoten (economisch) voordeel wegnemen. Op basis van de beoordeling van de overtreding met de interventiematrix en de afweging van de verzwarende aspecten, besluiten we weloverwogen of we het bestuurs- én strafrecht of alleen het strafrecht inzetten.
Om strafrechtelijk te kunnen optreden, zijn handhavers aangewezen als buitengewoon opsporingsambtenaar (boa). Het betreft boa’s in dienst van de provincie en boa’s in dienst van de omgevingsdiensten. De boa’s in dienst van de provincie doen hun werk in de gehele provincie Gelderland. Samen met de boa’s van natuurbeheerders en particuliere landgoedeigenaren hielden zij ook toezicht in het buitengebied. Tussen de omgevingsdiensten en de strafrechtpartners (OM, politie) is op verschillende niveaus overleg. Bij een aantal bedrijven liep in 2020 een strafrechtelijk onderzoek. De toezichthouders hebben sinds 2020 vaste aanspreekpunten bij de ODRA die korte lijnen hebben met politie en het Openbaar Ministerie, waardoor de afstemming met het strafrecht gemakkelijker wordt.
In 2019 is door de omgevingsdiensten vastgesteld dat de inzet van strafrecht per omgevingsdienst verschilt. De inzet van boa’s gebeurt door de 7 Gelderse omgevingsdiensten. In 2020 was de aandacht vooral gericht op ‘de basis op orde’. Dit leidde bij verschillende omgevingsdiensten tot uitbreiding van de capaciteit. In 2020 is verder gewerkt aan een betere coördinatie tussen boa’s en toezichthouders en de inzet van boa’s. Dit is belangrijk voor een goede toepassing van de LHS.
Juridische verzoeken
Een inwoner kan bij een overheidsinstantie, zoals de provincie, met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) een verzoek indienen om bepaalde informatie te verkrijgen. Ook kan de inwoner als hij hinder ondervindt of misstanden ziet, waartegen kennelijk niet wordt opgetreden een handhavingsverzoek indienen. Van deze mogelijkheden is ook in 2020 gebruik gemaakt.
Toelichting
93% van de handhavingsverzoeken betrof de Wnb. De onderwerpen waren divers zoals de verstoring van soorten en de kap van bomen, het in bedrijf hebben zonder vergunning, stikstofuitstoot. Een aantal inwoners/organisaties dienden meerdere handhavingsverzoeken in, vaak over hetzelfde onderwerp.
Toelichting Door verschillende media zijn in 2018 Wob-verzoeken gedaan. Het ging over vergunningen, toezichts- en handhavingsinformatie van in totaal 23 bedrijfslocaties. Deze zeer omvangrijke verzoeken hebben we verdeeld in verschillende tranches. De afgelopen 2 jaar hebben we deze informatie verzameld, de persoonsgegevens en vertrouwelijke informatie onzichtbaar gemaakt en de informatie gepubliceerd. Dit naast de overige Wob-verzoeken.