Zwemwater

Europees en landelijk kader

Voor zwemwaterlocaties in oppervlaktewater is de EU-Zwemwaterrichtlijn van kracht. Deze richtlijn is geïmplementeerd in de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden (Whvbz). In de Whvbz en het bijbehorende Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden (Bhvbz) en Regeling hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden staan voorschriften. De waterkwaliteit moet voldoen aan de gestelde waterkwaliteitseisen van de Europese zwemwaterrichtlijn en de Nederlandse wetgeving.

De zwemwaterwetgeving wordt opgenomen in de Omgevingswet, voor zwemgelegenheden in oppervlaktewater in het besluit Kwaliteit leefomgeving (BKL) en voor de badinrichtingen in het Besluit Activiteiten leefomgeving (BAL).

De voorschriften dragen bij aan het veilig kunnen zwemmen op deze locaties. Veilig zwemmen betekent zo min mogelijk kans op gezondheidsrisico’s. Er is verschil in voorschriften tussen badinrichtingen (zwembaden) en oppervlaktewater (zwemplassen).

Provinciaal beleid

Wij zijn bevoegd gezag en moeten ervoor zorgen dat bezoekers van badinrichtingen en zwemplassen zo veilig mogelijk kunnen zwemmen. Dit betekent dat we de kans op gezondheidsrisico’s zo klein mogelijk moeten houden.

In de Omgevingsvisie Gaaf Gelderland staat ons beleid voor zwemwaterlocaties. In ons Waterprogramma is dit verder uitgewerkt. Wij willen zo veel mogelijk zwemwater in de categorie ‘goed’ of ‘uitstekend’.

Zwemwater moet minimaal voldoende aan de categorie ‘aanvaardbaar’. Bezoekers ontvangen voldoende informatie over de veiligheid en de waterkwaliteit van zwemwateren. Periodes waarin niet gezwommen kan worden vanwege gezondheidsrisico’s (zoals door blauwalg) zijn beperkt. Dit geldt ook voor badinrichtingen.

Risico’s

We beschrijven de risico’s voor zwembaden en zwemplassen afzonderlijk.

Badinrichtingen (zwembaden)

De volgende badinrichtingen vallen onder ons toezicht:

  • openbaar toegankelijke zwembaden, zoals gemeentelijke zwembaden;
  • niet openbaar toegankelijke zwembaden, bijvoorbeeld hotel- of campingbaden;
  • medische baden, zoals therapiebaden in ziekenhuizen en verzorgingshuizen.

Bij ons zijn op 1-1-2019 circa 420 badinrichtingen binnen de provincie Gelderland bekend.

De grootste risico’s komen door het niet naleven van de kernbepalingen rondom gezondheid en fysieke veiligheid. Kernbepalingen zijn voorschriften, waarbij het niet nakomen een direct gevaar kunnen vormen voor e volksgezondheid. De risico’s zijn:

  • aanwezigheid legionella;
  • ontbreken dagelijks onderzoek naar de waterkwaliteit en vastlegging daarvan;
  • onvoldoende waterkwaliteit (laboratorium- en eigen bemonstering);
  • beveiliging chemicaliëndosering;
  • te grote openingen onder water;
  • ontbreken van (voldoende) toezicht;
  • onveilige vloeren (met name ontbreken van antislip functie);
  • ontbreken van (of onvoldoende) diepte aanduidingen;
  • aanwezigheid van scherpe randen en uitsteeksels.

Oppervlaktewater

In Gelderland waren er op 1-1-2019 72 officiële zwemlocaties in oppervlaktewater, met 87 zwemlocaties. Hieronder vallen bijvoorbeeld recreatieplassen en zwemplassen op campings.

Wij wijzen jaarlijks zwemlocaties aan, zorgen voor publieksinformatie waaronder bebording en houden toezicht op waterkwaliteit en veiligheid. Tijdens het zwemseizoen (van 1 mei tot 1 oktober) controleert de waterbeheerder (waterschap of Rijkswaterstaat) de waterkwaliteit op de zwemwaterlocaties. Als de zwemplas niet aan de eisen voor hygiëne en veiligheid voldoet, kunnen we een maatregel instellen, zoals een negatief zwemadvies of een zwemverbod.

De grootste risico’s bij oppervlaktewater zijn:

  • onvoldoende waterkwaliteit;
  • gezondheidsklachten;
  • onveilige situaties (steil talud/helling, kuilen in de bodem e.d.);
  • onvoldoende toezicht;
  • onhygiënische situatie.

Basis uitvoeringsniveau

Bij het basis uitvoeringsniveau nemen we ontheffingsverzoeken in behandeling en beoordelen nieuwbouw- en renovatieplannen voor zwembaden op vastgestelde aspecten. Daarnaast zijn we verantwoordelijk voor het toezien op een veilig en hygiënisch gebruik van plaatsen waar regelmatig wordt gezwommen. Dit betreft zowel het toezicht op badinrichtingen als op oppervlaktewater (meren en kolken/plassen).

Badinrichtingen (zwembaden)

Wij volgen de waterkwaliteit (één van de meest belangrijke kernbepalingen) aan de hand van de kwaliteitsgegevens die wij krijgen van de alle badinrichtingen. Dit is een goede ingang om de risico gerichte inzet te bepalen. De badinrichtingen met onvoldoende waterkwaliteit worden intensiever bezocht. Daarvoor worden de noodzakelijke gegevens geregistreerd en getoetst.

We houden administratief toezicht op legionella en waterkwaliteit door controle van de periodieke laboratoriumrapportages. Bij onvoldoende waterkwaliteit of bij legionellabesmetting eisen we dat er maatregelen worden genomen. Als het nodig is kunnen we dit ook afdwingen met bestuursrechtelijke maatregelen. Als zwemmen niet meer verantwoord is, wordt (een gedeelte van) het zwembad tijdelijk gesloten. We houden toezicht op de risico’s bij het inspectiebezoek en/of naar aanleiding van meldingen/klachten. Verder toetsen wij nieuwbouw- en renovatieplannen aan de voorschriften uit het Bhvbz en houden wij toezicht op de naleving van nader gestelde voorschriften, die bijvoorbeeld onderdeel uit kunnen maken van ontheffingen

Zwemplassen

Tijdens het zwemseizoen toetsen we of de waterkwaliteit voldoet (administratieve controle). Zo niet, dan nemen we maatregelen. Die variëren van het plaatsen van waarschuwingsborden tot het instellen van een zwemverbod. Wij communiceren hierover onder andere in regionale bladen, op internet en met borden ter plaatse. Verder handelen we (gezondheids)klachten af en houden we bij of er andere aanwijzingen zijn dat de hygiëne of de veiligheid in het geding is. Als het nodig is reageren wij direct aan de hand van bovengenoemde maatregelen.

We bezoeken alle aangewezen zwemwaterlocaties en kijken per zwemplek naar veiligheids- en hygiëneaspecten. We voeren veiligheidsonderzoeken uit met dieptemetingen. Op deze manier brengen we de bodem van de plas in kaart en sporen we steile taluds en kuilen op. Zwemwaterlocaties waarover wij in eerdere jaren klachten en meldingen (blauwalg/zwemmersjeuk/ziekte van Weil) ontvingen bezoeken we extra.

We reageren op meldingen van onvoldoende waterkwaliteit en meldingen van gezondheidsproblemen of veiligheidsrisico’s door waterbeheerders en publiek. Ook zorgen wij voor informatie (ter plaatse of via de media) en treffen we maatregelen (zoals waarschuwingen en zwemverboden).

Beleidsspeerpunt

Met de uitvoering van het basis uitvoeringsniveau wordt voldaan aan de wettelijke eisen en wordt het provinciaal beleid gerealiseerd. Er worden, aanvullend aan het basis uitvoeringsniveau, geen specifieke speerpunten voor de uitvoering van deze wet benoemd.

< Terug naar Kerntaak