Bescherming houtopstanden (bos, houtwallen en singels)

Europees en landelijk kader

Het onderdeel houtopstanden van de Wnb (hoofdstuk 4) gaat vooral over de instandhouding van het Nederlandse bos. Het instrumenten hierbij is een meldingsplicht bij een voornemen om een houtopstand te vellen. Aan deze meldingsplicht is een herplantplicht verbonden. Wij kunnen hiervan een ontheffing verlenen. Ook is het mogelijk op bepaalde terreinen een kapverbod in te stellen voor maximaal vijf jaar, ter bewaring van natuur- en landschapsschoon.

Provinciaal beleid

Wij zetten samen met partners in op het behoud van houtopstanden in Gelderland. De spelregels hiervan zijn vastgelegd in onze Omgevingsverordening. Bij houtopstanden gaat het niet alleen om bossen maar ook om kleine bosschages, houtwallen, singels en bomenrijen. Wij streven naast behoud ook naar versterking van zowel bos-, landschaps- en natuurwaarden. De prioriteit lag tot nu toe bij het Gelders Natuurnetwerk (GNN), de daaraan grenzende Groene Ontwikkelingszone (GO) en de Nationale Landschappen.

In 2019 verleggen we deze naar de gebieden buiten het GNN. Deze gebieden hebben een lagere bescherming en houtkap kan hier ingrijpende gevolgen hebben voor het landschap. Het verleggen van de aandacht past binnen de ambities van de Agenda Landschap. De zorgplicht voor het landschap ligt primair bij de lokale overheid. Wij willen toch sturen op de kwaliteit van het landschap en achteruitgang voorkomen. Ook het Ambitiedocument Natuur vraagt aandacht voor de plattelandsnatuur buiten de natuurgebieden. Daarbij is onder andere biodiversiteit een belangrijk criterium. Gemeenten worden daarom gestimuleerd biodiversiteitsplannen op te stellen, waarin aan al deze aspecten aandacht kan worden besteed. Hiervoor is in 2018 een nieuwe subsidieregeling gemaakt.

Risico’s

We constateren met name risico’s als er geen nieuwe aanplant plaatsvindt. We verwachten hierbij vooral effecten zoals natuurschade en een slechter bestuurlijk imago. Het inzicht in de risico’s van houtopstanden

verandert. Daarom is het gewenst de risicoanalyse iedere 2 jaar te actualiseren. Juist buiten het GNN, in de GO, de Nationale landschappen en het agrarische gebied is het behouden van houtopstanden belangrijk. De Wnb biedt vaak de enige vorm van bescherming voor (de instandhouding van) houtopstanden in deze gebieden. We ontvangen daarover veel klachten; (grootschalige) kap zorgt vaak voormaatschappelijke onrust.

Basis uitvoeringsniveau

We beoordelen meldingen van velling en houden toezicht op de herplantplicht. We voeren het toezicht uit op basis van de uitgevoerde risicoanalyses (zie Uitvoeringsstrategieën). We gebruiken de risicoscore om de toezichtfrequenties te bepalen.

We houden toezicht door ter plaatse te controleren. Daarbij beoordelen we ook de ‘aanslag’. Als er sprake is van opgelegde RO-compensatie, moet dit voor het grootste deel afgerond zijn voordat het vellen mag beginnen. We gebruiken de nieuwe Bomenmonitor om toezicht te houden op de meldingsplicht en overtredingen van het kapverbod te signaleren. Daarnaast reageren we op meldingen en klachten en voeren als het nodig is controles uit. Toezicht op de herplantplicht combineren we zo veel mogelijk met ander gebiedstoezicht. Daarnaast controleren we steekproefsgewijs de naleving van verleende ontheffingen en voeren we een evaluatiegesprek met de terreinbeheerder bij het aflopen van langlopende ontheffingen.

Beleidsspeerpunt